Hryllingur stríðs - hefur aukið áreiti og gagnsæi deift tilfinningu einstaklingsins fyrir óhugnaði stríðsreksturs?

Fyrir rúmum 50 árum varð ein ljósmynd („Napalm Girl“ Kim Phuc) m.a. þess valdandi að endalok  voru bundin á hörmulegan stríðsrekstur í Víetnam. Alveg sláandi mynd sem festist í huga mér sumarið 1972 þegar ég opnaði fréttablaðið TIME, í óleyfi, á skrifstofu pabba. Ein ljósmynd, frá ljósmyndaranum Nick Ut, hafði sannarlega mögnuð alþjóðleg áhrif til góðs fyrir 50 árum. Getur ein ljósmynd haft slík alþjóðleg áhrif á mannshugann í dag? Getur það verið að hugur mannsins eigi erfiðara með að vinna úr og bregðast við tilfinningum óhugnaðar gegn hryllingi stríðsreksturs eftir því sem umfang og áreiti af þeim toga eykst? Fyrir aðeins 50 árum var upplýsingafræði almennt sem sandkorn í þeim ólgusjó sem hellist yfir heimsbyggðina í dag úr öllum áttum og miðlum. Já, lítið veit ég. Þetta hugflæði kom í hugann við að sjá FB-vin á ferðalagi á nálægum slóðum og í ljósi stöðunnar í heimsþorpinu almennt. 

Mynd sem breytti Vietnamstríðinu  kim phuc phan thi 1 0f7e31f4825f4b6395b37744b3cc3264                                                

 


VEL GERT SORPA - heimsklassa framleiðsla á metaneldsneyti úr lífrænum úrga í okkar samfélagi > 95% metaneldsneyti í dag

Nú styttist í að seinni bylgja metanvæðingar vélknúinna samgöngutækja hefjist hér á landi. Metaneldsneyti er hægt að framleiða í miklu magni úr lífrænum úrgangiMETAN Sjálfbær og hnattvæn ávinningur og  lífmassa af nánast öllum toga. Allt frá ljóstillífandi plöntum á landi, i vötnum og sjó og úr lífverum fæðukeðjunni almennt. Þá er seyra t.d einnig nýtt Svíþjóð sem og skítur dýra (landbúnaðurinn) og vannýttur lífmassi frá sjávarútvegi svo nokkuð sé nefnt. Í Eyjafirði er unnt að framleiða vel á aðra milljón Nm3 af metani úr kúamykju á ári sem jafngildir að orkuinnihaldi hátt í tveimur milljónum lítra af bensíni á ári. Og þá er allt ósagt um möguleikann að framleiða metaneldsneyti með raforku (rafmetaneldsneyti). Og viti menn, metaneldsneyti er unnt að nota að brunavélar samgöngutækja i dag með lágmarks kostnaði í gjaldeyri þjóðarinnar hlutfallslega séð miðað við aðra valkosti til ORKUKERFISSKIPTA í samgöngum. Það sem mest er svo um vert er að vegferðin er umhverfisvæn og sú sem skilað getur mestum árangri i loftslagsmálum og mun fyrirsjáanlega verða í sérflokki langt inn í þessa öld ef ekki út alla öldina.

100 metan


2024 Til lukku með nýtt almanaks- og bætingaár - stöðugt hærra höldum til að sjá, hæð sem munum ná.

Áskoranir þjóðarinnar hverju sinni er hollt að skoða í samanburði við áskoranir fyrri kynslóða í okkar landi - svo ekki sé talað um áskoranir þorra þjóða i heimsþorpinu í dag. Við eigum, heilt yfir, mikið að þakka framgöngu okkar fulltrúa við stýrið á öllum sviðum samfélagsins til sjávar og sveita - fyrr sem nú. Víða blasa við kunnuglegar áskoranir og aðrar nýjar. Gott er að vera Íslendingur þá mikið liggur við. Takk fyrir þrautseigju og hugarfar forfeðra okkar og mæðra. Gleðilegt bætingár. 

Þrauseig er lund á landi ísa nú,    lydveldisborn stor 200619
lífsins þrautir leysum ég og þú.
Stundum lúin ávallt lífsglöð jú,
leikum, dönsum vinstri hægri snú.

Stundir góðar gerum sérhvern fund,
gremja á ei ból í vorri lund.
Hik er aldrei húsbóndi um stund,
hærra færumst yfir dalsins grund.   

Við eigum trú sterkar stoðir - já,
styrkum fótum - á.
Stöðugt hærra höldum til að - sjá
hæð sem við munum - ná.

Mótlætinu ávallt mætum við,  
máttur æðri blundar oss við hlið.
Sárin gróa og brotin eftir bið,
bæting heitir það að góðum sið.

Hraðar, lengra, hærra er vort fag,
hver einn hefur á því eigin brag.
Taktur, styrkur, tónn og sama lag,
textinn gerir árás sérhvern dag.

Við eigum trú sterkar stoðir – já....


Það góða sem gert er nóg er til,
gæðin nýtum þjóðinni í vil.
Fámennið brýnir og skerpir skil,
skapið sem þarf til að brúa bil. 

Þótt það taki tíu sinnum ár,
tára regn og mikið hugarfár,
staðföst hærra ávallt höldum klár,
hvert sem reynist lífsins þrautasár.

Við eigum trú sterkar stoðir - já ....

ev.


Metan er málið og hefur blasað við um áratuga skeið - og börnin spyrja, hvað er að ?

Sjálfbærni orkukerfisskipta í vélknúnum samgöngum getur ekki orðið meiri á Íslandi hlutfallslega séð, en með stóraukinni metanvæðingu, þegar á allt er litið. METAN Sjálfbær og hnattvæn ávinningur Hlutfallslegur ávinningur i loftslagsmálum er einnig afgerandi metanvæðingunni í vil sem og efnahagslegur ávinningur landi og lýð til hagsældar. Þetta vita vel upplýstir valdhafar. Og börnin spyrja, hvers vegna voru metanbílar teknir af lista yfir visthæf ökutæki í Reykjavik? Og ýmsir bera því við að það sé ekki til það mikið af metani.Úfff, þvílíkt og annað eins- nutima-metan (CH4), líf-metan (CH4), raf-metan (CH4), jarðgas (CH4). Hægt er að uppfæra bíla með brunahreyfli þannig að þeir geti nýtt metaneldsneyti (CH4) í akstri. Búnaður til uppfærslu kostar um 400 EUR og þekking til í landinu til að uppfæra bílana. Borgarholtsskóli hefur útskrifað marga með þekkinguna, en Borgarholtsskólinn hefur ekki fengið fjármagn til að sinna því þjóðþrifaverkefni síðastliðin ár. Og börnin spyrja, hvað er að? Já, ekki spurning við eigum að auka umhverfisvæna orkuframleiðslu í landinu og nýta hana m.a. til raf-eldsneytisframleiðslu s.s. framleiðslu á raf-metan-eldsneyti.

 

Capacent metankonnun skifurit  mars 2011Namskeid   breyting bila mars 2011


RÚV í gær: Nei, síðasti metanbíllinn hefur ekki verið seldur á Íslandi.

Síðasti metanbíllinn hefur ekki verið seldur á Íslandi og það fyrir utan blasir við METAN Sjálfbær og hnattvæn ávinningur að farsælasta vegferðin á grundum gatna næstu áratugina er stórfeld aukning í notkun á íslensku metaneldsneyti í brunavélum sem framboð mun verða á í heimsþorpinu langt inn í þessa öld. Við getum framleitt metaneldsneyti með umhverfisvænum og sjálfbærum hætti í miklu magni - nútíma metan, lífmetan og rafmetan - allt CH4 og nýtt á brunavélar. Já, við þurfum að virkja náttúruöflin  með sjálfbærum hætti í sátt við þjóðina og landið og þannig að rímar við yfirmarkmið í loftslagsmálum. Og því engin vegferð sem uppfyllir betur margþætt markmið íslenska velferðarkerfisins og heimsmarkmið í loftslagsmálum  en stóraukin metanvæðing í samgöngum þjóðarinnar- umhverfinu , landi og lýð til hagsældar. Við þurfum að virkja náttúruöflin í auknum mæli en ekki til að stórauka rafhlöðuvæðingu í samgöngum þjóðarinnar. Markaðsöflin eru ekki óskeikul. Við eigum ekki langt að sækja hrópleg dæmin. Forðumst að markaðssetja þörf fyrir aukna grænorkuframleiðslu á forsendum rafhlöðuvæðingar í samgöngum. Aukin grænorkuframleiðsla til rafeldsneytisframleiðslu er verkefni líðandi stundar sem nýtast mun umhverfinu og komandi kynslóðum með hagkvæmum hætti á þessari öld. 


Senn mun íslensk umferð batna,

eflist rekstur líf og getan.

Hagur vex á grundum gatna,

gæfusporið íslenskt metan.

 

Höldum haus - markaðsöflin boða ekki ávallt óskeikula vegferð samanber þessi skilaboð frá sumum áhrifavöldum: 

Eitt er sagt en annað meint,

allógorísk er einnig þögnin.

Ei skal meiða bræður beint,

breiða yfir hjálpleg gögnin.

Nefnum þjóðarvilja val,

valkvæði þó ríkir eigi.

Fjárhagshvata skerpa skal,

skekkja gjöf á þjóðarvegi.

Fögnum dauðafæri dátt,

dveljum ei við hvernig það fer.

Kynnum allt í eina átt,

og þörfina að flýta sér.


Forðumst að markaðssetja þörf fyrir aukna grænorkuframleiðslu á forsendum rafhlöðuvæðingar í samgöngum. Unga kynslóðin fylgist vel með þeim sem eru á vakt við stjórn orkukerfisskipta í samgöngum þjóðarinnar. 


ÚFFFF!! RÚV fréttir kl.18:00 í dag. Hversu upplýstir og ígrundandi eru viðmælendur fréttastofunnar.

Umræða um skuldbindingar um kolefnisjöfnun íslensku þjóðarinnar - markmiðið að þjóðin verði óháð jarðefnaeldsneyti á Íslandi árið 2050 . Hversu upplýstir og ígrundandi eru viðmælendur fréttastofunnar. Skuldbindingar íslensku þjóðarinnar í loftslagsmálum lúta að því að draga hlutfallslega sem mest úr hlýnun jarðar af mannavöldum á Íslandi - Í RAUN. Það eitt og sér að draga úr brennslu á jarðefnaeldsneyti þarf alls ekki að draga úr hlýnun jarðar Í RAUN. Grundvallar atriðið er - hvað kemur í staðinn þegar rætt er um samgöngur á landi, sjó og í lofti? Sú lausn í samgöngum sem blasað hefur við lengi og skilað getur hlutfallslega mestum árangri fyrir íslenska þjóð næstu áratugina felur m.a. í sér að stórauka framleiðslu á metaneldsneyti (nútíma metani, lífmetani og rafmetani)og nýta það eldsneyti í stigvaxandi mæli á núverandi vélknúin farartæki.METAN Sjálfbær og hnattvæn ávinningur

Já það kostar ekki nema um 1500 EUR að flytja inn búnað til að uppfæra farartæki með brunahreyfli þannig að það geti einnig nýtt metaneldsneyti í samgöngum. Framboð á slíkum farartækjum mun fyrirsjáanlega verða mikið í heimsþorpinu langt inn i þessa öld - ef ekki alla öldina. Með þessu hætti getur þjóðin slegið margar flugur með samtakamætti - landi og lýð til hagsældar. Stóraukin metanvæðing hefur í för með sér hlutfallsleg óveruleg notkun á gjaldeyrisforða þjóðarinnar í samanburði við rafhlöðuvæðinguna og þar með hagkvæmari viðskiptajöfnuður, sterkari króna, minni verðbólguþrýsting og lægri vextir í samanburði við áhrifin af stórefldum innflutning á rafhlöðufarartækjum sem kosta yfir 2x meira í gjaldeyri en farartæki með brunahreyfli. Og þar fyrir utan veita refhlöðufarartæki ekki ótvíræðan ávinning í að draga hlutfallslega úr hlýnun jarðar af mannavöldum í heiminum. Og fyrirsjáanlega svo einnig á Íslandi þótt rafmagnsframleiðslan sé græn. Undantekningin á Íslandi kann að vera ef um er að ræða stórfelda notkun farartækisins á ári - þ.e. margfalt meiri notkun en sem nemur meðal akstursvegalengd fólksbíls á Íslandi sem samkvæmt Umferðastofu eru um 14.700 km/ár. Þess gætir enn í umræðunni um rafhlöðuvæðingu fólksbíla í landinu að bílarnir spari þjóðinni gjaldeyri vegna minni innflutnings á jarðefnaeldsneyti- jafni fljótlega hinn mikla gjaldeyriskostnað vegna innflutnings á rafhlöðubílum. Hið rétta er að meðal rafhlöðufólksbíllinn nær ekki að gjaldeyrisjafna sig á líftíma sínum  í samanburði við sambærilegan bíl með brunahreyfli.

Meðaltalstölur: Akstur 14.700 km/ár. Blandaður akstur 6L/100km. Gjaldeyriskostnaður 1L/bensín sem hlutfall af dæluverði um 33%. DÆMI: Lítrar af bensínmi á ári = 1029L, Dæluverð 330kr/L og því gjaldeyrishlutinn 110kr/L. Gjaldeyrissparnaður á ári ( meðal fólksbíll) = 110kr/L x 1029L/ár = 113.190kr/ár. Ef kostnaður í gjaldeyri vegna innflutnings á rafhlöðufólksbíl er 2 m.kr hærri en fyrir sambærilegan bíl með brunahreyfli þá gildir eftirfarandi: 2.000.000 kr/bíll deilt með 113.190 kr/bíll á ári = 17,67 ár. Það tæki sem sé yfir 17 ára fyrir rafhlöðubílinn að gjadeyrisjafna sig. Hvað þá ef mismunurinn er  3 m.kr eða meira en það. Og þá allt annað ósagt varðandi þjóðhagfræðilegan afleiddan kostnað þjóðarbúsins og heimilanna vegna útburðar á gjadeyri þjóðarinnar. 

Rafhlöðuvæðingin í landsamgöngum ætti því í dag að einskorðast við stórnotendur á vegakerfinu og farartæki í notkun innanhúss s.s. í lagerhúsnæði eða kerskálum. Kallið er orði hávært eftir stóraukinni notkun á sjálfbærri framleiðslu á umhverfisvænu metaneldsneyti enda sú vegferð þegar hafin og fjárhagslega gerleg fyrir samhenta þjóð. Mikið rétt, stóraukin metanvæðing skapar dreifðan ávinning þjóðinni og sveitarfélögum landsins í vil – stóraukin rafhlöðuvæðing samgangna í landinu skapar fyrirsjáanlega hið gagnstæða – og hlutfallslega svo á flestum sviðum eins og blasað hefur við á þessari öld. Svíþjóð er fyrirmynd innan Evrópu um markvissa uppbyggingu á aukinni metanvæðingu í samgöngum. Viðspyrnu gegn stóraukinni metanvæðingu á Íslandi er vissulega að finna - oft á tímum er hún fyrst og fremst flottræfilsleg.


Efling hins megnuga sjálfs - kjaramál - sjálfbærnihæf einstaklingsmiðuð viðmið.

Kjör þeirra sem minnst mega sín í okkar landi - í fullu starfi – hvað eiga þeir einstaklingar ekki að geta gert eða veitt sér og fjölskyldu sinni í dag?

Margt er það í verklagi mannsins, fasi og framkomu sem gefist hefur vel í aldanna rás í einhverjum skilningi í hinu stóra samhengi hlutanna. Upphafleg umsögn um að eitthvað hafi gefist vel mótast m.a. af þeim valkostum sem voru í boði þá umsögnin var veitt. Og mótast jafnfram af því viðmiði sem viðhaft var við veitingu umsagnarinnar. Hafi eitthvað gefist vel undir Lítil umgjörð á nöglum einhverjum kringumstæðum er maðurinn líklegur til að viðhafa hið sama aftur ef viðkomandi metur/telur að sambærilegar forsendur séu til staðar nú og þegar umsögnin var veitt. Umsögnin þarf ekki að byggja á hlutlægum samanburði við annað verklag til að maðurinn hneigist til að viðhafa sama verklag aftur og aftur. Nú kann svo að vera að ýmislegt hafi breyst í tímans rás frá beitingu umrædds verklags og samhliða að ákvörðun um beitingu verklags hvíli á herðum eins eða fárra aðila. Efling hins megnuga sjálfs, í hinu stóra samhengi hlutanna, byggir að takmörkuðu leiti á því að gera hið sama aftur og aftur þótt geta/vald sé til staðar.  Oftar en ekki er þörf á sértækri greiningu aðstæðna og leggja faglegt mat á fjóra valkosti – gera meir af einhverju, minna af einhverju, hætta einhverju, eða gera eitthvað nýtt.

 Kjaraviðræður SA og Eflingar eru áhugavekjandi um margt. Sú umgjörð sem Eflingu er ætlað að nota á vegferð sinna skjólstæðinga til hagsældar, er ekki að öllu leiti sú hin sama og aðrir samningsaðilar í landinu fá að nýta sínum skjólstæðingum í vil. Umgjörð Eflingar hefur ekki verið ætlað að geta nýtt vetrardekk á sinni vegferð til framfara og mörgum óbærilegt til þess að hugsa að þau fjölmörgu litlu hjól atvinnulífsins í umferð í dag eru í boði með nagladekkjum.

Kjör þeirra sem minnst mega sín í okkar landi - í fullu starfi – hvað eiga þeir einstaklingar ekki að geta gert eða veitt sér og fjölskyldu sinni í dag?


Mannréttindi, lýðræði, frelsi, siðferði, náttúruréttur....er þörf á að uppfæra og forgangsraða?

Evrópuráðið kemur saman á Íslandi þessa dagana.download

Einelti og viðvarandi grimmd með orðum, áróðri, fasi og framkomu þykir með öllu ólíðandi, hvort heldur einstaklingur, ríki eða annar lögaðili á í hlut. Á vinnustöðum, í skólaumhverfi, innan fjölskyldunnar í mannlegum samskiptum þjóða almennt þykir slík háttvísi vítaverð. Getur verið að það þurfi að skerpa á einhverjum skilgreiningum á því hvað er ásættanlegt að viðhafa í samskiptum í heimsþorpinu almennt, umfram það sem lands- og alþjóðalög ná til með skilvirkum og áhrifaríkum hætti? Gæti það verið að merking orða og hugtaka eins og mannréttindi, lýðræði, frelsi, náttúruréttur.... þurfi að yfirfara, uppfæra og forgangsraða til að bæta árangurinn í mikadoþraut samskipta, siðferðis, umburðalyndis og framfara fyrir alla í heimsþorpinu, sem í auknum mæli er að verða nærumhverfissamfélag?


Alls 1.556 metan-fólksbílar á akstri milli Reykjavíkur og Akureyrar um helgina draga úr hlýnun jarðar af mannavöldum sem jafngildir því að allt að 38.900 sambærilegir bensínbílar hafi verið teknir úr umferð á sömu akstursleið.

Þökk sér frumkvæði stjórna Sorpu og drifkrafti framkvæmdastjóra byggðasamlagsins frá aldamótum leiðir metanbílafloti landsins þá hlýnunarminnkun sem hefur átt sér stað af mannavöldum í vegasamgöngum á Íslandi síðastliðin 22 ár. Og leikur einn að margfalda ávinninginn með uppfærslu á bensínbílum í metan-tvíorkubíla. Í dag eru 123.053 bensínbílar (vefurinn Orkusetur.is) á götum landsins og fjöldi þeirra mun fyrirsjáanlega verða umtalsverður að óbreyttu langt inn í þessa öld. METAN Sjálfbær og hnattvæn ávinningur

Alls 1.556 metan-fólksbílar eru í landinu í dag (vefurinn Orkusetur.is). Ef þessir bílar verða á akstri milli Reykjavíkur og Akureyrar um helgina á íslensku nútíma-metaneldsneyti í stað bensíns skapast hlutfallslegur ávinningur í að draga úr hlýnun jarðar af mannavöldum sem jafngildir allt að því að 38.900 sambærilegir bensínbílar hafi verið teknir úr umferð á sömu akstursleið. Og jafngildir það þá einnig þeim ávinningi sem 38.900 rafbílar geta skapað á akstri á sömu akstursleið m.v. að sambærilegur bensínbíll hafi verið tekinn úr umferð í öllum tilfellum. Á Íslandi eru í dag um 13.332 rafbílar (vefur Orkuseturs). Og fyrirsjáanlegt að þorri þjóðarinnar hefur ekki efni á að kaupa rafbíla á þessum áratug, hvað þá að ríkiskassinn hafi efni á að gefa eftir eðlilegar tekjur vegna sölu á þeim, sem numið getur hátt á aðra milljón króna fyrir hvern rafbíl. Einn metan-tvíorkubíll getur skapað hlýnunarminnkun í lofthjúpi jarðar á akstri á við það að allt að 25 sambærilegir rafbílar hafi verið teknir í umferð í stað sambærilegra bensínbíla.

Já, það er ekki nokkur spurning, við eigum að fullnýta þá miklu reynslu þjóðarinnar í framleiðslu á nútíma-metaneldsneyti og líf-metaneldsneyti og endurvirkja þá dýrmætu þekkingu sem er til staðar, í Borgarholtsskóla og víðar í landinu, til að uppfæra bensínbíla svo þeir getir einnig gengið fyrir íslensku metaneldsneyti. Eftir uppfærsluna þarf metan-tvíorkubíllinn aðeins að nýta nútíma-metaneldsneyti sem nemur undir 10% af heildar eldsneytisnotkuninni á akstri til að jafna hlutfallslega þann ávinning í að draga úr hlýnun jarðar af mannavöldum sem einn sambærilegur rafbíll getur skapað á sömu akstursleið.

Á árunum 2009-2012 vöru bensínbílar uppfærðir svo hundruðum skiptir á Íslandi og marga þeirra enn að finna á götum Reykjavíkur og Akureyrar í dag. Í fyrstu var eitthvað um það að mistök voru gerð í uppfærslu á sumum gerðum bensínbíla sem mun reynast dýrmæt að hafa í huga við endurvirkjun á þessu þjóðþrifaverkefni. Síðastliðin 10 ár hefur verið mikil þróun og uppgangur í uppfærslum á bensínbílum í metan-tvíorkubíla víða um heim. Fjöldi metan-tvíorkubíla nemur tugum milljóna í heiminum í dag og hefur fjölgað hratt á síðustu árum. Innan Evrópusambandsins er kallið orðið háværara um að stórauka notkun á líf-metaneldsneyti í vegasamgöngum enda þykir fyrirsjáanlegt að fjárfesting í aukinni framleiðslu og bættu dreifikerfi muni nýtast vel fyrir stærri farartæki á landi og sjó langt inn í þessa öld. Og því notagildið fyrirsjáanlega meira en sem nemur því að draga hratt úr hlutfallslegri hlýnun jarðar af mannavöldum vegna aksturs fólksbíla.

Biogas EU 2030 og 2050

Innilegustu þakkir fyrir að geta nálgast ritrýnd og vönduð gögn um umhverfis- og loftslagsmál á KOMPÁS fræðslu-og þekkingarvefnum. Ég hvet unga stjórnendur og ráðamenn til að nýta sér upplýsingar og verkfæri á víðu fræðasviði sem er að finna á KOMPÁS vefnum. Unga kynslóðin mun sitja uppi með Svarta-Pétur og kostnaðinn, ef forgangsröðun orkukerfisskipta í vegasamgöngum byggir ekki á nýtingu tækifæra sem blasa við og enginn faglegur ágreiningur er um í heimsþorpinu að nýta beri á vegferð orkukerfisskipta í vegasamgöngum.

 

Stoðefni:

  1. Angela Sainz Arnau (2022, 14. mars). Biomethane for decarbonising transport: the Swedish example.Vefur: energypost.eu Vefslóð: https://energypost.eu/biomethane-for-decarbonising-transport-the-swedish-example/Greinina er hægt að nálgast HÉR.
  2. KOMPÁS fræða-og þekkingarvefurinn. Þakkir færðar fyrir ábendingar og faglega aðstoð frá þátttakendum í KOMPÁS Þekkingarsamfélaginu. HÉR og HÉR

Sjálfbærari vegasamgöngur - seinni bylgja metanvæðingar er hafin, landi og lýð til hagsældar.

1. Lífeldsneytisráðstefna í Brussel 5-6 júlí  - fullt af tækifærum til að auka sjálfbærni í vegasamgöngum á Íslandi. Við erum í dauðafæri í að skapa hlutfallslega langmesta ávinning í að draga úr hlýnun jarðar á akstri með fjölgun á metan-tvíorkubílum í dag sem ganga fyrir íslensku nútíma-metaneldsneyti. Eldsneyti sem við eigum til í landinu og getum stóraukið framleiðslu á. Nútíma-metaneldsneyti getum við nýtt á þá bensínbíla sem verða fyrirsjáanlega í umferð á Íslandi langt inn í þessa öld.sustainable development goals round concept sustainable de

2. Upplýst ungt fólk á vart til orð til að lýsa undrun sinni og spyr. Af hverju er ekkert rætt um metan? Af hverju tók Reykjavíkurborg metan-tvíorkubílinn af lista yfir visthæfa bíla? Af hverju var SORPU bannað að ræða um kosti metanvæðingar í vegasamgöngum? Er framboð á metaneldsneyti á Íslandi ekki örframboð á íslenskum eldsneytismarkaði? Þurfa Íslendingar fyrirsjáanlega að greiða fyrir þá losun gróðurhúsalofttegunda sem á sér stað við framleiðslu á rafbílum og rafhlöðum erlendis? Ábyrgast er að svara því til að þörf virðist hafa verði á að auka almenna þekkingu á því hvað ráðlegast er að gera á hverjum tíma orkukerfisskiptanna,  til að tryggja með áreiðanlegum hætti mesta mögulega hlutfallslega ávinning þjóðarinnar í vegasamgöngum og samhliða skapa mesta mögulega hnattrænan ávinninginn í að draga úr hlýnun jarðar sem völ er á. Stóraukin metanvæðin ætti að vera forgangsmál orkukerfisskiptanna á Íslandi á þessum áratug samhliða því hlúa að öðrum valkostum í samræmi við heildrænt ávinningsmat  fyrir þjóðina og jörðina byggðu á áreiðanlegum upplýsingum um lífsferilsgreiningu valkosta og tækifæra til að auka sjálfbærni þjóðarinnar í vegasamgöngum - þjóðar sem framleiðir lítið af bílum en getur nýtt þorra þeirra bíla sem verða í landinu langt inn í þessa öld með uppfærslu bensínbíla í metan-tvíorkubíla sem skapar mesta mögulega heildræna ávinning sem völ er á fyrir þjóðina og jörðina næstu áratugina á Íslandi.  

3. Yfirmarkmið orkukerfisskipta í vegasamgöngum er að draga úr hlýnun jarðar af mannavöldum vegna vegasamgangna. Til að náð sem mestum árangri á þeirri vegferð með raunsæjum og hagkvæmum hætti, og á sem skemmstum tíma, lyftu stjórnvöld á Íslandi grettistaki með reglugerðum á árunum 2009-2012 sem hvöttu til stóraukinnar notkunar á íslensku nútíma-metaneldsneyti í samgöngum. Árangurinn var afgerandi mikill . Nú er önnur umferð metanvæðingarinnar að hefjast, enda hefur hlutfallslegur heildrænn ávinningur valkosta sjaldan blasað við með skýrari hætti.  Þeir 1558 metan-tvíorkubílar sem eru í umferð í dag bera uppi, að langstærstum hluta, þá hlutfallslegu hlýnunarminnkun á jörðinni  sem átt hefur sér stað vegna orkukerfisskipta í vegasamgöngum á þessari öld.

4. Alþjóðleg lífeldsneytisrástefnan var haldin  í Brussel dagana 6-7- júlí, í kjölfar heimsráðstefnu sem haldin var í Bermingham dagana 15-16 júní 2022 (The World Biogas Expo). Vonir standa til að fulltrúar íslenskra stjórnvalda öðlist innsýn og aukna þekkingu um þau tækifæri sem íslenskt samfélag hefur til að auka hlutfallslega  sjálfbærni þjóðarinnar  í vegasamgöngum og draga samhliða úr hlýnun jarðar með afgerandi samfélagslega ábyrgum hætti langt inn í þessa öld.

5. Umræða áhrifavalda um orkukerfisskipti í samgöngum má sannarlega endurspegla aukinn skilning á heildrænu ávinningsmati þjóðarinnar og mikilvægi þess að  forgangsraða rétt innleiðingu breytinga á hverjum tíma.

6. Hlýnunarminnkun á jörðinni vegna akstur á 1558 metan-tvíorkubílum á Íslandi í dag (Orkusetur, 30. júní 2022) jafngildir því að hátt í 40.000 sambærilegir bensínbílar sem aka sömu vegalengd hafi verið teknir úr umferð. Og samhliða jafngildir ávinningur metanbílanna því að um 40.000 rafbíla hafi verið teknir í umferð í stað sambærilegra bensínbíla. Alls eru 12.941 rafbílar skráðir í landinu þann 30. júní 2022 (Orkusetur, 30 júní 2022).  Akstur á metan-tvíorkubíl (sem ekið er á íslensku nútíma-metani) skapar tuttugu og fimm faldan ávinning í að stemma stigu við hlýnun jarðar í samanburði við sambærilegan rafbíl sem ekið er sömu vegalengs á Íslandi í dsg. Já 25 faldur ávinningur í að draga út hlýnun jarðar metanbílnum í vil . Íslenskt samfélag hefur gefið eftir skatta og gjöld af rafbílum sem nemur milljörðum króna og hefur nýverið framlengt gildistíma slíkrar meðgjafar. Nú er tími til kominn að fela ekki lengur sannindin varðandi tækifæri þjóðarinnar til að stórauka notkun á íslensku nútíma-metani í vegasamgöngum og forgangsraða rétt þjóðinni og jörðinni í vil.

7. Ef yfirmarkmiðið stjórnvalda er í raun að draga úr hlýnun jarðar og auka hlutfallslega sjálfbærni í orkukerfisskiptum þá ætti forgangsröðunin í dag að vera að nýta allt nútíma-metaneldsneyti sem völ er á og hefja stóraukna söfnun á metani í landbúnaði svo dæmi sé tekið. Koma þarf strax upp afgreiðslugetu á metaneldsneyti á Egilsstöðum og Kirkjubæjarklaustri. Með þeirri einföldu aðgerð, sem kostar ekki mikið, er hægt að tryggja að metanbílaeigendur geti ekið hringveginn með hlutfallslega langmesta ávinningi sem völ er á í að dragas í raun úr hlýnun jarðar vegna vegasamgangna í landinu. Og samhliða senda kórrétt skilaboð til þjóðarinnar um mikilvægi þess að íslenskt samfélag komist sem fyrst á þann stað að nýta íslenskt nútíma-metaneldsneyti í vegasamgöngum í stórauknum mæli. Fjölga þarf metan-tvíorkubílum á Íslandi (yfir 20.000.000 metan tviorkubíla eru í notkun í heiminum og fer fjölgandi). Nýta þarf allt metaneldsneyti sem völ er á  í landinu til vegasamgangna í dag og hvetja til aukinnar framleiðslu á metaneldsneyti  á völdum stöðum á landsbyggðinni – þvílík búbót fyrir íslenskt samfélag. Ávinningurinn er mikill og margþættur - hlýnunarminnkun, sjálfbærniaukning, atvinnusköpun um allt land, fjárhagslegur ávinningur (aukin velta innan sveitarfélaga, gjaldeyrissparnaður). Stóraukin metanvæðing er hraðvirkasta og raunhæfasta leiðin til að mæta skuldbindingum um að draga úr hlýnun jarðar vegna vegasamgangna á Íslandi svo um munar. Margt annað mætti nefna.

8. Borið hefur á því að ráðamenn sem talað hafa niður ávinning þess að auka notkun á metan-tvíorkubílum í landinu, hafi bent á að einstaklingur á metan-bensínbíl geti valið að aka á bensíni á slíkum bíl. Því er þó til að svara að einstaklingur á metan-bensínbíl þarf einungis að aka á nútíma-metaneldsneyti sem nemur um 8% af heildarvegalengd sinni til að draga hlutfallslega úr hlýnun jarðar til jafns við sambætilegan rafbíl sem ekið er sömu akstursvegalengd. Og þá miðað við að sambærilegur bensínbíll hafi verið tekinn úr umferð í staðinn í báðum tilfellum. Og þá eftir að taka tillit til kolefsissporsins sem framleiðsla á rafbílnum (rafhlöðunum) hefur í för með sér umfram metanbílimnn. Það er því ansi langsótt, næsta galið, að leggja stein í götu metanvæðingarinnar vegna þess að einnig er unnt að nýta  bensín á akstri metan-tvíorkubíls ef þörf krefur. Og sérstaklega svo í ljósi raunsærrar tímalínu um það með hvaða hætti hægt er að viðhafa hlýnunarminnkandi orkukerfisskipti einkabíla í vegasamgöngum yfir höfuð næstu áratugina þegar um 123.00 bensínbílar aka um götur á Íslandi í dag (Orkusetur 01.10.2022) og fyrirsjáanlegt er að fjöldi bensínbíla verður mikill langt inn í þessa öld. Það fyrir utan kostar bensín mun meira en metaneldsneyti og því hvatinn mikill að nota ekki bensín á akstri nema þörf krefur s.s ef aka þarf til Egilsstaða suðurleiðina - sem fæstir metanbílaeigendur gera þar sem nútíma-metaneldsneyti er selt á Akureyri. Evrópusambandi stefnir að því að setja bann við nýskráningu bensín- og dísilbíla innan ESB eftir árið 2035. Ef af verður, er engu að síður ljóst að bensínbílar verða í umferð á Íslandi til ársins 2060 hið minnsta og mun lengur víða erlendis. Já það er galið að leggja stein í götu metanvæðingarinnar með því að læðast um málaflokkinn, senda misvísandi skilaboð um nytsemina og forðast að forgangsraða ívilnunum og aðgerðum með hliðsjón að heildstæðu og áreiðanlegu ávinningsmati fyrir þjóðina og jörðina á tímalínu sem blasir við. Rétt að minna á að vonir standa til að metaneldsneyti verði framleitt við Hellisheiðarvirkjun í nánustu framtíð - erlendir aðilar það á ferð og viðskiptamódelið að flytja út eldsneytið til notkunar í Sviss -  næsta viðbúið að unnt verði að kaupa metaneldsneyti í nærumhverfi ef á þarf að halda.  

9. Ofangreindur 25x ávinningur metan-tvíorkubílsins á akstri, í að draga hlutfallslega úr hlýnun jarðar, í samanburði við sambærilegan rafbíl sem ekið er sömu akstursvegalengd, er ekki allur ávinningur metan-tvíorkubílnum í vil, þar sem hér er einungis talað um ávinning á akstri. Þá er eftir að taka tillit til kolefnisspors við framleiðslu ökutækjanna sem og endurvinnslu, endurnýtingu og förgun ökutækjanna og orkukerfis þeirra (s.s.rafhlöðurnar!). Sá samanburður er nú aldeilis metan-tvíorkubílnum einnig í vil. Og því neysludrifin losun einstaklinga, fyrirtækja og stofnana sem nýta nútíma-metaneldsneyti á akstri með afgerandi hætti lægri í samanburði við alla aðra valkosti í vélknúnum samgöngum sem völ er á í dag.

10. Ein möguleg skýring á því að sumum hefur ekki þótt við hæfi að ræða sérstaklega um hlýnunaminnkandi áhrif á jörðinni við forgangsröðun orkukerfisskipta í samgöngum, kann að vera sú að alþjóðlegar skuldbindingar þjóða náðu ekki til ábyrgðar þjóða á neysludrifinni losun.  Nú er breyting að verða á því samanber heimildina hér að neðan „Council agrees on the Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)“. Samþykki liggur núna  fyrir innan Evrópusambandsins um að þjóðir þurfi að greiða gjald vegna innfluttnings á kolefnisfrekum vörum. Gjaldið tekur mið af kolefnaspori við framleiðslu vörunnar. Því meiri sem losun gróðurhúsalofttegunda er við framleiðslu vörunnar, því hærra verður það gjal sem greiða þarf við innflutning hennar. Meginmarkmið þessarar umhverfisráðstöfunar er að forðast kolefnisleka sem gætt hefur vegna galla á ákvæðum alþjóðlegra skuldbindinga í loftslagsmálum til þessa. Gjaldinu er ætlað að hvetja samstarfslönd til að koma á kolefnisverðlagningu til að berjast í raun gegn loftslagsbreytingum - hlýnun jarðar.

11.  CBAM gjaldið beinist í fyrstu að innflutningi á kolefnisfrekum vörum, í fullu samræmi við alþjóðlegar viðskiptareglur. Markmiðið er að koma í veg fyrir innflutningi á vörum sem framleiddar eru í löndum utan ESB þar sem stefna í loftslagsbreytingum er minna metnaðarfull en í Evrópusambandinu. Reglugerðinni er ætlað að draga úr innflutning á kolefnisfrekum vörum og stemma stigu við útvistun á kolefnafrekri framleiðslu í því skini að geta svo flutt varninginn inn til eigin nota á losunarlegu-núlli eins og mögulegt var að viðhafa innan ramma alþjóðlegra skuldbindinga samkvæmt KYOTO samkomulaginu. Sjá Blog 2022 16. april

12. Vörur eftirfarandi geira munu falla undir CBAM að þessu sinni : Sement, ál, áburð, raforkuframleiðsla, járn og stál. Að bestu manna yfirsýn þykir blasa við að sambærileg tollaákvæði verði innleidd á einstakar kolefnisfrekar vörutegundir í nánustu framtíð. Og því mikilvægt fyrir unga fólkið í dag að stjórnendur á vakt í dag byggi ákvarðir um forgangsröðun orkukerfisskipta í vegasamgöngum á áreiðanleika og fyrirsjáanleika. Vítin til að varast eru ekki gömul. 

13. Flýtum okkur hægt í frekari rafvæðingu og forgangsröðum framvindu orkukerfisskiptanna á kjörtímabilinu metanvæðingunni í vil, enda fyrirsjáanlegt að sérhver framvinda í þeirri lausn mun fyrisjáanlega nýtast íslensku samfélagi til heilla á þessari öld.   Samfélags-og loftslagslega er frekari metanvæðing ábyrgasta forgangsröðunin næstu árin í orkukerfisskiptum í vegasamgöngum. Tækifæri þjóðarinnar til að nýta íslenskt metaneldsneyti í vegasamgöngum ber okkar samfélagi að nýta og skapa samhliða hámarks ávinning í loftslagsmálum.  Vegferðin eflir sjálfbærni þjóðarinnar til að þjóna eigin þörfum í mismunandi vegasamgöngum á þessari öld.  Þjóðin býr yfir þekkingu og reynslu í landinu og getur skapað mikinn og margþættan hlutfallslegan ávinningi með því að breyta rétt. Notkun á nútíma-entaneldsneyti þarf að stórauka í vegasamgöngum á Íslandi og enginn faglegur ágreiningur um það.

14. Einn fólksbíll sem ekur á nútíma-metaneldsneyti dregur hlutfallslefa úr hlýnun jarðar á við 25 sambærilega rafbíla sem aka sömu vegalengd í stað 25 sambærilegra bensínbíla. Og þá eftir að taka tillit til loftslagsáhrifa vegna framleiðslu ökutækjanna og orkukerfis þeirra - samanburður sem er metan tvíorkubílnum einnig verulega í vil. 

 

Lifeldsneyti 1.0. Lífvaenlegri samgongur 3.3 12 2011Lifeldsneyti 1.3.1. Aukin sjálfbærni3 EV 12 2011Lifeldsneyti 1.3.4. Efnahagslegur avinningurLifeldsneyti 1.0. Endurnyjanlegt eldsneyti2 nov22 2011

 

 

                                                                                                                                                            

 

Heimildir:

1. European Council (Press release, 2022, 15. mars). Council agrees on the Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Council of the European Union. Vefslóð:
https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/03/15/carbon-border-adjustment-mechanism-cbam-council-agrees-its-negotiating-mandate/

2. KOMPÁS fræða-og þekkingarvefurinn. Þakkir færðar fyrir ábendingar og faglega aðstoð frá þátttakendum í KOMPÁS Þekkingarsamfélaginu.


Rafhlöðuvæðing orkukerfisskipta í samgöngum - hnattræn losun gróðurhúsalofttegunda – sjálfbærni í vegasamgöngum á Íslandi?

Alþjóðlegar skuldbindingar þjóðarinnar í vegasamgöngum lúta ekki að því að draga sem mest úr losun gróðurhúsalofttegunda í hnattrænum skilningi. Einungis er horft til þess að draga út losun frá útblástursröri á Íslandi. Íslendingar þurfa ekki að taka tillit til neysludrifinnar losunar vegna framleiðslu á þeim ökutækjum sem haldið er að þjóðinni. Umræða um sjálfbærni í samgöngum á Íslandi miðast ekki við orkukerfisskipti sem gera Íslendinga hlutfallslega óháðari viðskiptamódeli fárra stórra hagsmunaaðila.

Erum við með rafhlöðuvæðingu í landsamgöngum einungis að færa útblástur gróðurhúsalofttegunda úr einu röri í annað ? Þjóðum heims er ekki uppálagt að taka tillit til þess hvort rafhlöðuvæðing dragi í raun úr losun gróðurhúsalofttegunda í hnattrænum skilningi. Þjóðir heims þurfa ekki að grundvalla sín orkukerfisskipti á lífsferilsgreiningu valkosta og þurfa ekki að færa í sitt losunarbókhald neysludrifna losun sína – þurfa ekki að taka tillit til þeirrar losunar sem val þeirra á ökutækjum hefur í för með sér utanAnalysis og the climate impact of lithium-ion batteries landamæranna. Sem dæmi, þá gætu Íslendingar uppfyllt alþjóðlegra skuldbindingar sínar í landsamgöngum með því að skipta út smábílum í umferð í dag fyrir skriðdreka sem styðjast við orkukerfi sem byggir á rafhlöðu. Já, enginn losun á sér stað út úr útbjástursröri rafmagnsskriðdreka á Íslandi, en hvað með útblástursrörin utan landamæranna við að framleiða rafhlöðuvædda skriðdreka? Hvað ef áreiðanleika í upplýsingagjöf skortir? Þvílíkt og annað eins !!!

ORKUKERFI SEM BYGGIR Á RAFHLÖÐU
Þó notkun rafknúinna farartækja losi ekki gróðurhúsalofttegundir ef mælt er við útblástursrör, valda þau samt miklum loftslagsáhrifum sem stafa af framleiðslu rafbílsins og ekki hvað síst af framleiðslu rafhlaða utan landamæranna. Baráttan við hlýnun jarðar er landamæralaus eins og við vitum öll.

Hér er að finna niðurstöður rannsóknar sem birt var í júlí 2019. Rannsóknin laut að greiningu á loftslagsáhrifum litíumjónarafhlöðu og hvernig á að mæla þau (e. Analysis of the climate impact of lithium-ion batteries and how to measure it).

Textinn að neðan (1,2,3) inniheldur aðeins brot af þeim upplýsingum sem er að finna í skýrslunni.

1. Í dag eru til yfir 100 rannsóknargreinar sem fjalla um umhverfisáhrif frá litíumjónarafhlöðum. Áherslan í rannsóknunum er þó mismunandi og aðferðafræðin líka.

2. Af þessum sökum eru niðurstöðurnar einnig mjög mismunandi og sýna loftslagsáhrif á bilinu 39 kg CO2e/kWh til 196 kg CO2e/kWh. Ef rafbíll notar 40 kWh rafhlöðu myndi innbyggð losun hennar jafngilda CO2 losun frá dísilbíl sem brennir 5L/100 km á 11.800 km til 89.400 km akstri. Og þá hefur rafbíllinn ekki verið hreyfður 1 metra. Þetta gæti þýtt að hlutfallslega jákvæð loftslagsáhrif vegna rafbílsins færu fyrst að skila sér eftir sjö ára notkun m.v . meðalakstur í Evrópu.

3. Af öllum rannsóknum sem gerðar hafa verið á líftíma litíumjónarafhlöðunnar eru aðeins nokkrar rannsóknir sem styðjast við frumgögn. Og jafnvel þegar það er gert eru frumgögnin sjaldan fengin frá raunverulegum verksmiðjum eða framleiðslustöðum en eru vanalega áætlanir og niðurstöður úr líkanagerð 

Íslensk þjóð þarf sannarlega að flýta sér hægt og byggja vegferð sína í vegasamgöngum á áreiðanleika. Trúverðugleika hefur manninum reynst auðvelt að búa til án þess að þurfa að ávinna sér traust til að komast í þá stöðu að geta skapað samfélagslegar breytingar – dæmin eru ekki gömul. Mikið væri mörgum létt ef áreiðanleikakönnun að bestu manna yfirsýn styddi það, að orkukerfisskipti í vegasamgöngum á Íslandi, sem byggja á notkun rafhlaða, skapi í raun ávinning í að stemma stigu við hnattrænni hlýnun. Og sköpuðu samhliða hlutfallslegan ávinning hvað varðar aukna sjálfbærni þjóðarinnar í samgöngum. Munum að orkuskipti í vegasamgöngum tryggja ekki sjálfgefið aukna sjálfbærni þjóðarinnar í vegasamgöngum – við þurfum að ræða allar hliðar ORKUKERFISSKIPTANNA ef við ætlum að nota hugtalið sjálfbærni í þessari umræðu. 

SJÁLFBÆRAR SAMGÖNGUR á Íslandi – næst til umfjöllunar.

  • Heimild: Hans Eric Melin.(2019, júlí). Analysis of the climate impact of lithium-ion batteries and how to measure it. Heiti vefs: https://www.Transportenvironment.org. Vefslóð: HÉR
  • Þakka ábendingar frá þátttakendum í Þekkingarsamfélaginu KOMPÁS. Vefslóð: HÉR

Eru alþjólegar skuldbindingar í loftslagsmálum út í hött? Eru ekki byggðar á heildstæðri lífsferilsgreiningu né neysludrifinni losun !!!

Alþjóðlegar skuldbindingar þjóða í loftslagsmálum miðast ekki við heildstæða lífsferilsgreiningu mismunandi lausna í samgöngum. Eina skuldbindingin í samgöngum í dag er að draga út hlutfallslegri losun á CO2 frá útbástursröri miðað við það sem áður var losað. Ekki er stuðst við heildstæða lífsferilsgreiningu við mat á losun mismunandi valkosta í samgöngum. Lífsferilsgreining tilgreinir alla losunarþætti varðandi samgönguvalkostinn, "frá vöggu til grafar".  Samkvæmt alþjóðlegum skuldbindum Íslands um að draga úr losum á CO2 í samgöngum gæti þjóðin uppfyllt skuldbindingar sínar með því að allir skiptu út ökutækjum sínum og ækju í staðinn á rafdrifnum skriðdrekum. Ástæðan er sú að skuldbindingar Íslendinga og annarra þjóða miðast ekki við neysludrifna losun. Íslendingar þurfa því ekki að taka tilliti til þeirrar losunar sem framleiðsla á rafmagnsskriðdrekum losar út í lofthjúp jarðar í framleiðslulandinu. Rafmagnsskriðdrekinn og litli bíllinn sem gengur fyrir lífeldsneyti eru reiknaðir sem jafningar í losunarlegu tilliti á hafnarbakka innflytjanda.sustainable development goals round concept sustainable de

Samningsákvæði alþjóðlegra skuldbindinga sem Ísland er aðili að hafa mismunandi áhrif á þjóðir heims sem margar hverjar berjast við að brauðfæða þegna sína og geta lítið látið sig varða eigið losunarbókhald. Ein birtingarmynd alþjóðlegu skuldbindinganna í loftslagsmálum er sú að ríku þjóðirnar hafa úthýst losandi vöruframleiðslu til fátækari landa og flytja  svo vörurnar inn til eigin nota. Ríku þjóðirnar þurfa ekki að gera grein fyrir neyslutengdri losun sinni. Losunin við framleiðsluna fellur alfarið á fátæka landi sem viðbúið verður refsað síðar fyrir losun sína. Ríku löndin sem flytja vöruna inn og nota hana þurfa ekki að tilgreina í sínu losunarbókhaldi þá losun sem þau óbeint valda með notkun vörunnar hjá sér. Með öðrum orðum, alþjóðlegar skuldbindingar í loftslagsmálum miðast ekki við að draga úr neysludrifinni losun og miðast ekki við að þjóðir færi í sitt losunarbókhald neysludrifnu losunina hjá sér.

Það er að mörgu að hyggja í loftslagsmálunum. Við skuldum komandi kynslóðum að vera upplýst og taka bestu mögulegu ákvarðanir með hnattræna samfélagslega ábyrgð í loftslagsmálum að leiðarljósi. Við Íslendinga erum í dauðafæri á heimsvísu til að verða leiðandi í innleiðingu á ábyrgari losunarstefnu en þeirri sem alþjóðlegar skuldbindingar vísa til. Skapa hvata til breytinga út frá losunarbókhaldi sem tekur tillit til neysludrifinnar losunar á Íslandi og hvata til að styðjast við vörur og þjónustu sem skapa hlutfallslega mestan ávinning samkvæmt heildrænni lífsferilsgreiningu. Barátta þjóða við hlýnu jarðar er landamæralaus. 

Heimild og stoðefni: KOMPÁS Þekkingarsamfélagið, fræðslu- og þekkingarvefurinn.


Umræða um þjóðkirkjuna ónáðaði mig í vikunni.

Saga, boðskapur og fagnaðarerindi Jesú Krists á ekki að gjalda fyrir mannlega breiskleika meðal boðbera kristinsdómsins fremur en jólabókin í ár þótt hún kunni að vera kynnt eða send heim af ógjæfumanni. Við þurfum a stórefla kynningu á sögu Jesú Altaristafla Reykholti master Krists, kynningu á boðskap hans og fagnaðarerindi með áhugavekjandi og lifandi hætti og í samræmi við Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. í 62. gr. segir svo: “Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda.” 

Saga mannsins hér á jörð geymir dæmi um grimmd og andstyggð sem réttlættir kassann sem ég sá í Náttúrusögusafni Gautaborgar 1974. Á kassann var ritað stórum stöfum ; “Den farligaste organismen på Jorden”(Hættulegasta lífveran á jörðinni). Þess lífveru varð ég að sjá, hljóp til og gægðist varlega yfir glerlokið – spenntur. Og viti men, ég sá sjálfan mig í spegli sem var á botni kassans. Ég benti pabba og bræðrum mínum á “platkassann” og allir gerðu hið sama. Já strákar mínir, þetta er enginn platkassi, sagði pabbi – maðurinn er hættulegasta lífveran á jörðinni. Svo var það ekki rætt frekar enda margt annað að skoða. Mér var þó hugsað til tímaritsins TIME sem ég skoðaði á skrifstofu pabba í leyfisleysi 1970 – hryllingsmyndir af fórnarlömbum Vietnam stríðsins - ég skildi hvað pabbi sagði í Náttúrusögusafninu.

Boðberar kristindómsins eru karlmenn og kvennmenn . Tilheyra hættulegustu tegund lífvera á jörðinni eins og við öll- eru menn. Orðið maður er dregið af sanskrítarrótinni man sem merkir hugur. Við erum hugverur. Við tölum um hugsun, hugboð, að detta eitthvað í hug, að gera sér í hug (ímynda sér), að snúast hugur (skipta um skoðun), að vera mikið í hug (ákefð), annars hugar (viðutan), af öllum hug (af öllu hjarta), þungur hugur (óvild til einhvers) osfr. Við eigum fullt af orðum til að lýsa meintu ástandi hugans sem er okkur þó um margt framandi – þrekkjum vart okkur sjálf. Í heimspekitíma hjá Gunnari Dal á liðinni öld kynnti hann fyrir okkur nokkrar af þeim fáu stóru lykil spurningum sem komið höfðu fram í mannkynsögunni:  Hver er ég? Er Guð til? Er Guð ekki til?

Spurt hefur verið, hvort hugur mannsins er í eðli sínu góður eða illur? Mín tilgáta er sú að mannshugurinn er ríkjandi góður en maðurinn þurfi að standa vörð um hug sinn á hverjum degin því illur hugur blundar í manninum og leitar færis til að ná yfirhöndinni í smáu sem stóru – þá getur fjandinn orðið laus. Og gildir þá einu (eins og skáldið sagði);  Þótt þú sért í fínni flík, og með í fleiri vösum lykla, okkar verður leiðin lík, á lokadaginn mikla. Jarðneskir menn geta með engum hætti rýrt raunverulegan boðskap Jesú Krists. Jesú Kristur hefur verið leiðtogi í lífi þorra landsmanna í yfir 1000 ár og mun verða það um aldur og æfi ef guð lofar. Gott er að mæta trúnni sem barn. Trú er ekki trú sönnunarinnar vegna. Þörf er á að stórefla kynningu á sögu, boðskap og fagnaðarerindi Jesú Krists.


Er okkur að verða um megn að skapa samtakamátt um aukna sjálfbærni þjóðarinnar?

Getur verið að þjóðin er, hægt og hljótt, að færast á þann stað að upplifa sig vanmáttuga til að hafa hlutverk við að gæta hagsmuna komandi kynslóða? Getur verið að þjóðin sé að færast hægt og hljótt á þann stað að verða skeytingalaus um það 

sustainable development goals round concept sustainable demeð hvaða hætti lífsviðurværi á Íslandi verði viðhaldi til framtíðar. Að það skipti t.d. engu máli  í framtíðinni hvar matvörur okkar verða framleiddar? Að þjónin hafi enga trú á því að ræktunarframkvæmdir fyrri kynslóða skipti máli, til framtíðar litið, hvað varðar matvælaöryggi þjóðarinnar? Að best sé bara að moka í sem flesta skurði og nýta sem minnst af þeim tækifærum sem fyrri kynslóðir sköpuðu í landbúnaði og geta nýst  til umhverfisvænnar eldsneytisfranleiðslu í dag - eldsneyti sem styður orkukerfi til vélknúinna samgangna sem frelsar þjóðina frá því að þurfa setja öll sín fjöregg í kröfur rafhlöðuframleiðenda. Að best sé að moka í skurði vegna þess að þjóðin getur mögulega skapað örlítinn meintan ávinning í loftslagsmálum í dag með lítilli fyrirhöfn fyrir þjóðina? Að þjóðin sé, hægt og hljótt, að tapa getu til að sinna almennum líkamlegum störfum með hætti fyrri kynslóða? Að þjóðin fagni, í stigvaxandi mæli, öllum tækifærum til að gera sem minnst af því að ganga, skokka eða hlaupa – og vilji alls ekki þurfa að svitna. Að þjóðin fagni öllum meintum umhverfisvænum tækjum sem auðvelda fluttning á höfði og fingrum milli húsa í nærumhverfi. Er þjóðinni, hægt og hljótt, að verð um megn að ferðast á hjóli með eigin vöðvasamdrætti? Er þjóðin, hægt og hljótt, að færast á þann stað að upplifa sig vanmáttuga til að hafa hlutverk við að gæta hagsmuna komandi kynslóða? 

Lifeldsneyti 1.3.1. Aukin sjálfbærni3 EV 12 2011

 Lifeldsneyti 1.0. Endurnyjanlegt eldsneyti2 nov22 2011Lifeldsneyti 1.3.3. Umhverfislegur avinnLifeldsneyti 1.3.4. Efnahagslegur avinningurLifeldsneyti 1.3.2. Orkuoryggi 



Nýtt viðskiptamódel í frjálsum viðskiptum - dögun nýrra tækifæra í íslensku samfélagi

Heildarkostnaður vöru og þjónstu mun í nánustu framtíð taka mið af heildrænum umhverfisáhrifum.  

Hvað kostar 1kg af sveppum frá Varmalandi fyrir Borgafirðinga, íHreyfing og orkan í matnum samanburði við 1 kg af  innfluttum sveppum frá Póllandi þegar tillit hefur verið tekið til kostnaðar í formi losuur á jarðefna-CO2 í framleiðslu og flutningi á báðum vöruliðum ? Hvað kostar það umfram magna af jarðefna-CO2 sem losað er út í andrúmsloftið við framleiðslu og flutning á 1kg af pólskum sveppum? Þann kostnað á eftir að leggja á pólsku sveppina. Já, pólsku sveppirnir munu kosta meira í nánustu framtíð en sem nemur CIF-verði innflutningsaðila á Íslandi í dag.

 Allt tal um frjálsan innfluttning á vörum verður fyrst umhverfislega ábyrgt þegar tillit hefur verið tekið til þess kostnaðar sem losun á jarðefna-CO2 út í andrúmsloftið hefur í för með sér við framleiðslu á 1kg af íslenskum og pólskum sveppum. Sambærileg dæmi höfum við í tug þúsunda tali í okkar samfélagi. Og fjöldi þeirra meira sláandi en þetta dæmi þótt pólskt samfélag þurfi að stórum hluta að reiða sig á brennslu kola til orkuöflunar.

Hagfræðin hefur sannarlega kennt okkur það að miklar framfarir hafa skapst fyrir mannlíf á jörðinni, í efnahags- og framfærslulegum skilningi, með frjálsum flutningi á vörum og þjónustu. Og að framleiðandi-X sem getur framleitt bæði A og B kann að verða mun betur settur með því að einhenda sér í að framleiða bara A í miklu magni og viðhafa síðan vöruskipti við framleiðanda-Y sem einnig gæti framleitt A og B en einhendir sér í að framleiða B í miklu magni.  Líkindi standa til þess að efnahafslegur ávinnungur X og Y, sem og neytenda, muni aukast þrátt fyrir aukin flutning og ýmsa aðra útgjaldaliði. Enda ekkert tillit tekið til kostnaðar vegna umhverfisáhrifa í módeli fyrri alda af skiljanlegum ástæðum.

Nú er öldin önnur. Hið nýja viðskiptamódel til bestunar í heimsþorpinu er orði ögn flóknara en módel fyrri alda og vísar til viðbúinna margvíslegra tækifæra í íslensku samfélagi til framleiðslu og atvinnusköpunnar um allt land. Frjáls innflutningur með allar vörur til Íslands á öllum dögum ársins við dögun á nýju samfélags- og umhverfislegu viðskiptamódeli getur vart skoðast sem ábyrg vegferð fyrir Íslenskt samfélag í dag og til framtíðar litið nema að teknu tilliti til ábyrgra upplýsinga um umhverfiskostnað viðskiptanna.


Orkuskipti í samgöngum – ekki þörf á að auka raforkuframleiðslu í landinu næstu árin segir Bjarni Bjarnason í góðu viðtali í Silfrinu í dag.

Gott samtal var við Bjarna Bjarnason forstjóra OR í Silfrinu á RUV í dag  þar sem hann vísar því á bug að þörf sé á að aukna orkuframleiðslu í landinu strax vegna mögulegrar fjölgunar rafbíla í  landinu næstu 10 árin.   

ERGO: Upplýsingarnar Bjarna hér að neðan vísa til þess að EKKI er þörf  á að auka orkuframleiðslu í landinu næstu 10 árin til að mæta mögulegri aukningu á notkun á rafmagni í samgöngum landsmanna.  Í landinu eru 270.000 ökutæki og ef björtustu vonir einhverra um að 100.000 ökutæki munu styðjast við rafmagn árið 2030 þá mun sá fjöldi bíla aðeins gera tilkall til 1/6 (16,7%) þess magns af rafmagni sem er óselt/laust í dag .  Og nánast framtíð vísar ekki til líkinda fyrir aukinni eftirspurn á rafmagni fyrir orkufrekan iðnað (stóriðju). Til  framtíðar litið þurfum við að horfa til þeirrar mögulegu sviðsmyndar að á Íslandi kunni að verða offramboð á rafmagni vegna minkandi eftirspurnar frá stórnotendum ( stóriðju). Í nánustu framtíð er mikil óvissa í kortunum varðandi sölu á rafmagni til stóriðju, annars vegar og hverfandi líkindi fyrir rafmagnsskorti , hins vegar.

ERGO-2:  Í ábyrgri umræðu um æskilegar breytingar í samgöngum, til að stemma stigu við hlýnun á jörðinni, er orði ansi tímabært að tala um ORKUKERFIS-SKIPTI í samgöngum og hætta að einskorða umræðuna við ORKU-SKIPTI í samgöngum. ORKUKERFI rafbílsins inniheldur rafhlöðu !!!

Skýrsla National Academi og Sciences fram til 2030(sjá mynd) segir sitt um hlutfallslega samanburð valkosta til vélknúinna samgangna m.t.t. heildstæðra umhverfisáhrifa.  Og ef neikvæð umhverfisáhrif rafhlöðuframleiðslunnar þykja léttvæg er rétt að skoða vandlega viðskiptamódel rafhlöðuframleiðslunnar, NAS skýrslan Losun gróðurhúsalofttegunda frá samgöngum  þróun fram til 2030gjaldeyrisnotkun þjóðarinnar vegna rafhlaðna og kostnað neytenda þegar upp er staðið. Til að réttlæta sig á Íslandi , verður innleiðing á eikabílum, sem byggja á ORKUKERFI með rafhlöðum, að skapa með ótvíræðum hætti hlutfallslegan ávinning í að sporna gegn hækkandi hitastigi á jörðinni.  Þjóðarbúið þarfnast þess ekki að tapa meiri gjaldeyri úr landinu til að tryggja sambærilegt samgönguöryggi og ferðafrelsi og við höfum í dag (líftími á rafhlöðu er takmarkaður, kostnaður mikill og sótsporið stórt)  Og þjóðin þarfnast þess ekki að greiða mun meira fyrir daglegar samgöngu á landi.  Allra síst ef rafgeymavæðing í samgöngum skapa ekki hlutfallslegan ávinning í að stemma stigu við hlýnun í lofthjúpi jarðar.

 

Upplýsingastikklur úr Silfrinu – endursögn og innskot hér að neðan

  • Hröð orkuskipti yfir í notkun á rafmagni í landsamgöngum kallar ekki á að við virkjum meira næstu 10 árin – hið minnsta.
  • Heildar orkuvinnslugeta á Íslandi í dag er í meðalári um 20 teravatt-stundir.
  • Næstu 10 árin þarf ekki að virkja neitt til að mæta hröðum orkuskiptum yfir í rafmagn í samgöngum.
  • Um 7,5-8% af öllu rafmagni sem framleitt er í landinu er óselt ( um 1,5-1,6 teravatts-stundir)
  • Innskot EV – eða mögulega nær 10% samanber : Stjórnarráð Íslands - Ræða Þórdísar Kolbrúnar R. Gylfadóttur á ársfundi Landsvirkjunar 28. febrúar 2019:  „ Í meðalári nemur árlegt brottkast um það bil tveimur teravatt-stundum“.
  • Í dag eru um 15.000 ökutæki í landinu komin á rafmagn, metan eða aðra græna orkugjafa.
  • Allur einkabílaflotinn í landinu – um 270.000 bílar – gætu þurft um 3.5% af meðal orkuvinnslugetu í landinu í dag ( 0,7 teravatts-stundir)
  • Óselt rafmagn (árlegt brottkast af rafmagni) í landinu gæti nýst fyrir um 600.000 einkabíla.
  • Ísland er hlutfallslega séð (m.v. höfðatölu) lang stærsti orkuframleiðandi í heiminum – næstir okkur eru Norðmenn með um 50% af orkuframleiðslu okkar per íbúa.
  • Orkufrekur iðnaður (stóriðja) á Íslandi notar um 80% af öllu rafmagni sem framleitt er í landinu (um 16 teravatts-stundir)
  • Allt annað – s.s. heimilin, léttur iðnaður, fiskiðjan, ylrækt og landbúnaður tekur 20% (um 4 teravatts-stundir)
  • Orkusala okkar til orkufreks iðnaðar (stóriðju) – framtíðin - Bjarni bendir á viðsjár á markaði fyrir okkar orkusölu til stóriðju.
  • Stærsti hluti af okkar orkusölu til stóriðju tengis framleiðslu og sölu á áli. Verð á áli hefur verið hlutfallslega mjög lágt og Kína búið að auka sína álframleiðslu alveg taumlaust – útliti er fyrir að verð á áli muni ekki hækka næstu árin, jafnvel næstu 10 árin – útlitið virðist vera með svartasta móti að sögn Bjarna.
  • Svo virðist sem rafmagnsverð á Íslandi sé orðið hátt (hlutfallslega) í samanburði við þróun á rafmagnsverði í öðrum löndum sem keppa við okkur um sölu á orku til stóriðju. Einnig er flutningskostnaður frá Íslandi hár og ekki að hjálpa til.
  • Hver er þá staðan í dag hvað varðar framtíðarhorfur á orkusölu til stóriðju í landinu?
  • Það eru tvö kísilver sem hafa lokað og líklega annað þeirra fyrir fullt og allt – hitt tímabundið en við vitum ekki hvað lengi lokunin varir.
  • Álverið í Straumsvík hefur dregið úr orkunotkun hjá sér um 15%
  • Gagnaver í landinu hafa dregið úr orkunotkun hjá sér verulega hratt (kannski 30-40%).
  • Við sjáum líka að almenn notkun á rafmagni (annað en stóriðjan) er að minnka ansi hratt - sjáum það t.d. á því rafmagni sem dreifikerfi Veitna flytur. Skýringin gæti m.a. verið sú að erlendum ferðamönnum hefur fækkað og heimilin í landinu  nota í dag heimilistæki sem nota ekki eins mikið rafmagn og áður osfr – þörf er á að rannsaka betur samdrátt í almennri notkun á rafmagni í landinu.  
  • Meðal líftími álvera í heiminum eru um 60 ár – elsta álverið í landinu er um 50 ára . Öll núverandi stóriðjuver munu loka þegar þeirra tími er kominn.
  • Til framtíðar litið þurfum við að horfa til þeirrar mögulegu sviðsmyndar að á Íslandi kunni að verða offramboð á rafmagni vegna minkandi eftirspurnar frá stórnotendum ( stóriðju).
  • Í nánustu framtíð er mikil óvissa í kortunum varðandi sölu á rafmagni til stóriðju, annars vegar, en hverfandi líkindi fyrir rafmagnsskorti, hins vegar.
  • Tekjur þjóðarinnar byggja m.a. á rafmagnssölu, flest orkufyrirtækin eru í almannaeigu, þannig að tekjufall er slæmt fyrir þjóðina ef eftirspurn minnkar og/eða verðfall verður á rafmagni vegna offramleiðslu – það er alveg augljóst.    

Ólympíuár, lýðheilsa og orkan í matnum frá opinberum eldhúsum.

Á Ólympíuári eflist djörfung og hugun til íþróttaiðkunar og þátttöku í hreyfingu af ýmsum toga hjá fólki á öllum aldri. En hver hefur þróunin verið á þessari öld á líkamlegu atgervi okkar unga fólks og þjóðarinnar almennt ? Okkur vantar ekki fleiri skýrslur til að vita hver þróunin hefur verið.  Hreyfing og orkan í matnum

Ört stækkandi hópur ungsmenna hreyfir sig daglega minna er gott væri fyrir þau að gera heilsufarslega séð- vægt til orða tekið. Og mataræðið, hvað með það ? Jú, valkostirnir í matinn  hafa margfaldast á liðnum árum og áratugum og svo komið að fæstir vita hvaða orkuefni eru í þeim vöruliðum sem eru í matnum.  Miklar framfarir hafa þó verið í merkingum matvæla  á þessari öld – upplýsingagjöf er að finna á umbúðum um næringargildi matvæla. Upplýsingagjöf er eitt, annað að vita hvað hún merkir og geta nýtt sér hana.

Almennt eru menn sammála um að matartíminn er einn  mikilvægasti tíminn í skólastarfinu. Á heimasíðu fjöld skóla í landinu eru fagaðilar á matvælasviði ekki tilgreindir meðal starfsmanna skólans þrátt fyrir að eldað er í skólanum. Matartíminn í skólanum gæti verið ein mikilvægasta kennslustund nemenda fyrir lífið. Á Íslandi þarf ekki að veita upplýsingar um næringargildi málsverða í boði í skólum landsins. Hvernig má það vera? 

Hið opinbera hefur þó gert rekstraraðilum í Samtökum fyrirtækja í velferðarþjónustu (SFV) að veita slíkar upplýsingar á heimasíðum sínum og nokkrar stofnanir brugðist við með glæsibrag – Hrafnista, Grund, Eir, Sóltún, Höfði, Brákarhlíð og  Öldrunarheimili Akureyrar. Þá hefur Sjúkrahús Akureyrar viðhaft hið saman í nokkur ár og Heilbrigðisstofnun Norðurlands að bætast í hópinn.

Forsvarsmenn menntastofnana hafa í auknum mæli gert sér grein fyrir mikilvægi þess að nemendur og foreldrar hafi aðgang að upplýsingum um orkuna í matnum í skólanum  Og þannig að nemendur og foreldrar geti í skemmtilegu viðmóti skoðað næringargildi hvers vöruliðar í málsverðum – ódýr og skilvirk kennslugögn á rauntíma.  Dæmi um skóla sem leiða vagninn í þessari mikilvægu lýðheilsuþjónustu  er að finna hjá Reykjavíkurborg (11 grunnskólar), á Fljótsdalshéraði,  Hornafirði og í Kópavogi (7 grunnskólar).  Hlutfall skóla í landinu sem veita slíkar upplýsingar er þó ekki hátt.

Að sjálfsögðu ættu allir skóla í landinu að veita upplýsingar á heimasíðu sinni um næringargildi málsverða í sínum skóla og hið opinbera ætti að leiða átak í að svo megi verða sem fyrst.  Og meira en það, hið opinbera ætti  að kappkosta að gera matartímann í öllum skólum að skemmtilegri kennslustund. Hér er um að ræða ódýrt heillaspor inn í lýðheilsuvænni framtíð.  

Gullna reglan á vegferð heillavænlegrar framvindu einstaklinga og  samfélags felur m.a. í sér að greina og viðhafa minnstu breytingu hverju sinni sem skilað getur hlutfallslega mestum ávinningi/árangri. Hið sama gildir um hvern þann sem stefnir að því að verða sá besti sem hún/hann getur orðið í íþróttum.

Nánari upplýsingar kosta ekki neitt – hafðu samband :  e.vilhjálmsson@gmail.com


Lítið ljóð og þakkir til okkar glæsilega hóps keppenda og stuðningsmanna á HM

Mikið eigum við glæsilegan hóp keppenda og stuðningsmann á HM – getum sannarlega verið stolt. Með kærri þökk í litlu ljóði.

 

Dveljum langt frá landi ísa nú

lífsins þrautir leysum ég og þú.

Stundum lúin ávallt lífsglöð jú,

Leikum, dönsum vinstri hægri snú.

Stundir góðar gerum sérhvern fund,

gremja á ei ból í vorri lund.

Hik er aldrei húsbóndi um stund,

hærra færumst yfir dalsins grund.   

 

Við eigum trú sterkar stoðir - já,
styrkum fótum - á.
Stöðugt hærra höldum til að - sjá
hæð sem munum - ná.

 

Mótlætinu ávallt mætum við,

máttur æðri blundar oss við hlið.

Sárin gróa og brotin eftir bið,

bæting heitir það að góðum sið.

Hraðar, lengra, hærra er vort fag,

hver einn hefur á því eigin brag.

Taktur, styrkur, tónn og sama lag,

textinn gerir árás sérhvern dag.


Við eigum trú...


Það góða sem gert er nóg er til,

gæðin nýtum þjóðinni í vil.

Fámennið brýnir og skerpir skil,

skapið sem þarf til að brúa bil. 

Þótt það taki tíu sinnum ár,

tára regn og mikið hugar fár,

staðföst hærra ávallt höldum klár,

hvert sem reynist lífsin þrauta sár.

Við eigum trú sterkar stoðir - já,
styrkum fótum - á.
Stöðugt hærra höldum til að - sjá
hæð sem munum - ná.

ev


Einkunn stjórnmálaflokkanna í umhverfismálum - Já, hvað skorar metanvæðing í samgöngum?

Tilefni þessa pistils:  Fréttir í dag um einkunn fyrir umhverfisstefnu stjórnmálaflokkanna (frá hópnum París 1,5) um að stemma stigu við hlýnun í lofthjúpi jarðar. Ég spurði mig; Hvaða vægi í einkunnargjöfinni var veitt fyrir stefnuna að hraða sem mest rafvæðingu í samgöngum ? Gagnlegt væri að vita það og ekki síður að vita á hverju það vægi var byggt?NAS skýrslan Losun gróðurhúsalofttegunda frá samgöngum  þróun fram til 2030

Hnattræn heildaráhrif mismunandi orkukerfa fyrir vélknúin ökutæki, sem tryggt geta sambærilegt samgönguöryggi og ferðafrelsi, voru skilgreind í metnaðarfyllstu skýrslu sem birt hefur verið á þessari öld í samgöngumálum - Nationl Academy of Sciences. Og ekki langt síðan að skýrslan var birt. 

Með því að skrá ökutæki til notkunar á Íslandi skrifast á þjóðina m.a. öll þau sótspor sem stigin verða (þeir kolefnalosunarreikningar sem til falla) við framleiðslu, endurvinnslu og förgun ökutækisins. Ef svartasti smábíllinn á hafnarbakkanum (framleiðslulega og förgunarlega séð) á að spara heimsþorpinu kolefnalosun þarf sá smábíll að styðjast við hlutfallslega minna mengandi orkukerfi en sem nemur orkukerfi annarra valkosta og orkukerfi þess bíls þarf einnig að endast nógu lengi til að geta skapað meintan heildrænan ávinning. Allir helstu mengunarþættir orkukerfa til samgangna hafa verið rýndir í risaskýrslu National Academy of Siences – íslenska rafmagnið nægir ekki, sjálfgefið, til að lækka sótspor þjóðarinnar í vélknúnum samgöngum.    

Væri það ekki frétt fyrir einhverja að heyra að hægt er að spar mikinn fjölda hnattrænna sótspora með því að kaupa á Íslandi bíl sem gengur fyrir jarðefnaeldsneyti í stað þess að kaupa rafbíl sem þjóna á sambærilegum samgönguþörfum einstaklinga? Er slík frétt ekki óþægileg/óþolandi,fyrir einhverja? Slík frétt virðist ekki rímar við almenna skynsemi eins og hún hefur birst þjóðinni ítrekað nýverið. En á móti, sagði ekki einhver að almenn skynsemi væri reyndar ekkert svo almenn?

Hjarðhegðun hvað? Gagnlegt gæti verið að beita gagnrýninni hugsun þegar kemur að upplýstri umræðu um orkukerfisbreytingar í samgöngum. Svíar eru og hafa verið í úrvalsdeild þjóða sem stigið hafa margvísleg skref til að leitast við að stemma stigu við frekari hlýnum í lofthjúpi jarðar. Einhvern veginn náði það þó að gerast hjá þeirri sómaþjóð, og fyrir ekki svo löngu síðan, að hún vaknaði upp við þann vonda draum að meint heillaspor þjóðarinnar í vélknúnum samgöngum, með stóraukinni notkun á lífeldsneyti fluttu til landsins m.a.frá Brasilíu, höfðu í för með sér hærri sótsporareikning en óbreytt ástand hefði kostað þjóðina og heiminn. Hjarðhegðun hvað? Gæti hún verið að gera vart við sig í umræðu um meintan ávinning af hraðari rafvæðingu í samgöngum þjóðarinnar? Eitt er víst, peningalegur hvati fárra til að skapa hjarðhegðun margra er ávallt til staðar í samfélagi manna?     Graen bill

Af íslensku valkostum fyrir hlutfallslega umhverfisvænan einkabíl stenst ekkert samanburð við notkun á sambærilegu vélknúnu ökutæki sem styðst við íslenskt metan (nútíma metan) sem orkugjafa. Og sá valkostur er í þvílíkum hlutfallslegum sérflokki þegar kemur að hnattrænum ávinningi að margir eiga erfitt með að trúa því? Svíar hafa þó sannreynt það og hafa á stuttum tíma stóraukið notkun á nútína metan og jarðefnametani (jarðgasi) í samgöngum sínum 

Ef markmið þingmanna er að gera sem mest gagn umhverfislega fyrir þjóðina og umheiminn næstu 4ur árin , hvað varða orkukerfisskipti í samgöngum, væri forgangsverkefnið að auka framleiðslu á íslensku metani, tryggja framboð á metani á fleiri stöðum en á höfuðborgarsvæðinu og á Akureyri og tryggja að við uppbyggingu birgðastöðva fyrir eldsneyti á þessari öld verði gert ráð fyrir að geta móttekið metaneldsneyti í fljótandi formi. Svíar vita hvað þeir eru að gera í dag og eru á grænni grein. 


Nýjung til bestunar í rekstri fyrirtækja og stofnanna – Timian innkaupar-og rekstrarvefurinn skilar raunverulegum árangri.

Færslu þessari er ætlað að veita gleðilegar upplýsingar um ný verkfæri í íslensku atvinnulíf sem skilað hafa raunverulegum árangri síðastliðin ár við bestun innkaupa, bestun í nýtingu aðfanga og bestun í samþykktarferli réttra reikninga fyrir bókhald svo nokkuð sé nefnt – upplýsingar um þjóðhagslega hagkvæma nýjung á íslenskum B2B markaði.

Timian innkaupa-og rekstrarvefurinn gera innkaupaaðilum stofnanna og fyrirtækja kleift, í fyrsta sinn, að hafa yfirsýn yfir besta dagverð sambærilegra vöruliða fyrir rekstur sinn og haga innkaupum með hagkvæmasta hætti hverju sinni. Vefurinn veitir einnig getu til greiningar á notkun á vöru og þjónustu innan samstæðu sundurliðað eftir rekstrareiningum, vöruflokkum og niður á einstaka vöruliði sem skilað hefur verulegum árangri í nýtingu aðfanga, minni sóun. Greiningargeta á Timian vefnum gagnast mjög vel við áætlana-og skýrslugerð og til að mæta upplýsingaþörf af ýmsum toga s.s um vistvæn og samfélagslega ábyrg viðskipti - Svanurinn.

Timian innkaupa- og rekstrarvefurinn byggir á einkavörutorgi innkaupaaðila (einkaverslun). Einkavörutorg hafa verið í notkun síðastliðin 5 ár og árangurinn komið mörgum verulega á óvart. Samþykktarferli viðskipta á Timian vefnum er hægt að tengja við önnur kerfi sem skapað hefur verulegt hagræði í rekstri innkaupaaðila og birgja.  Timian Innkaup ein glæra

Rúmlega 300 birgjar eiga í dag vöruliði í boði á Timian einkavörutorgum á netinu og geta tekið þátt í rafrænum viðskiptum með lágmarks tilkostnaði. Innkaupaaðili velur þá birgja sem fá aðgang að einkavörutorgi hans.  Birgjarnir geta lesið inn vörulista, gert tilboð og vistað kynningarefni um vöruliði á vef innkaupaaðila með rafrænum og skilvirkum hætti. Tilboð birgja á einkavörutorgi er aðeins sýnilegt lykil stjórnendum hvers einkavörutorgs – aðgangsstillingar innkaupaaðila.

Timian vefurinn veita birgjum um allt land, stórum sem smáum, jöfn tækifæri til að kynna vörur og þjónustu með hagkvæmum og skilvirkum hætti. Innkaupaaðilar innan samstæðu njóta allir bestu kjara hverju sinni s.s hótel innan hótelkeðju, skip innan útgerðar og rekstrareiningar innan sveitarfélags eða heilbrigðisstofnunar svo dæmi sé tekið.

Ef um er að ræða tímabundinn samning innkaupaaðila  við ákveðna birgja (s.s. rammasamningur eða örútboð) er hægt að „svæfa“ birgja tímabundið á einkavörutorginu og virkja þá svo aftur til þátttöku í lifandi samkeppni með skilvirkum hætti. Timian hugbúnaðurinn gerir öllum birgjum kleift að taka þátt í rafrænum viðskiptum með lágmarks tilkostnaði.

Timian vefurinn mætir þörfum á íslenskum B2B markaði sem lengi hefur verið kallaða eftir af forsvarsmönnum í íslensku atvinnulífi. Og endurspeglast m.a. í skýrslu starfshóps um árangursríkt samstarf ríkis og einkamarkaðar frá mars 2015. Nýnæmi og árangur af notkun Timian í rekstri var kynntur fyrir opinberum aðilum í desember 2016.

Með notkun á Timian einkavörutorgi í rekstri stofnanna og fyrirtækja geta stjórnendur í fyrsta sinn öðlast þá yfirsýn yfir vöruframboð og verð á markaðnum hverju sinni sem nauðsynleg er til að geta með áreiðanlegri hætti skapað bestun í rekstri.

Ekki er ráð nema í tíma sé tekið og því ráðlegt fyrir yfirstjórnendur stofnanna og fyrirtækja að kynna sér sem fyrst mögulegum ávinning af innleiðingu Timian fyrir rekstrarárið 2018.

Það kostar ekkert að kynna sér málin og mjög gagnlegt að viðhafa greiningu á svigrúmi til bestun í eigin rekstri. 

Timian heimasíða - hér
Mynd: Bestun í innkaupum - Fasi 1 (af þremur)


Næsta síða »

Um bloggið

Einar Vilhjálmsson

Höfundur

Einar Vilhjálmsson
Einar Vilhjálmsson

Mottó: Efling hins megnuga sjálfs.                   
e.vilhjálmsson@gmail.com
S. 786-1020
Mannskepnan er mögnuð vera, man í sanskrít merkir hugur. Læt það versta alveg vera, veit þá mér ei brestur dugur. 081008

Nýjustu myndir

  • Mynd sem breytti Vietnamstríðinu
  • kim phuc phan thi 1 0f7e31f4825f4b6395b37744b3cc3264
  • 52419989986 32debd4cfa k (1)
  • 100 metan
  • Þrautseigja Shutterstock 613401872

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband