Breytingabylgjan - ferðumst öll sem fyrst frá efa til eflingar hins megnuga sjálfs

Breytingabylgjan 

Mikilvægt er fyrir alla sem eru að takast á við óvelkomnar breytingar í lífi sínu að gera sér grein fyrir því að hughrif þeirra eru mannleg, eðlileg og þekkt. Engin ástæða er til að skamma sín fyrir neitt í þeim efnum en að sama skapi mjög hjálplegt að þekkja þær öldur sem við öll þurfum að sigla í gegnum við slíkar aðstæður.  Þekkingin getur vissulega mildað vanlíðan okkar og þá vanlíðan sem við köllum yfir aðra á leið okkar í gegnum öldurótið. 

1.  Áfall: Þegar hið óvelkomna mætir okkur er afar algengt að við upplifum mjög sterk neikvæð hughrif hvaða nafni sem við veljum að nefna þau - áfall, sorg, reiði, hatur, heift ...

2.  Afneitun: Algeng viðbrögð okkar við þessum tilfinningum er afneitunin. Hún hjálpar okkur mjög tímabundið til að ná upp hughrifum til athafna sem við skynjum sem gagnleg þótt rót aflvakans sé ekki raunveruleikatengd. 

3.  Efinn: Þegar aflvaki afneitunarinnar fer að dvína tekur  tilfinning að aukast um vanmáttarkennd og efinn um eigið sjálf getur fangað hugann. Á þessum tíma sjáum við ekki styrk okkar megnuga sjálfs og flest úrræði virðast engin úrræði -  ömurleg skref í átt sem okkur langar ekkert að fara í. Þetta ferli getur verið afar afdrifaríkt og óþarflega skemmandi fyrir okkur og okkar nánustu.  Mannskepnunni eru fá takmörk sett hvað varðar að vera versti óvinur sjálf sín ef því er að skipta. Mikilvægt er að vita að þessi tilfinning er sammennsk hvernig svo sem menn velja að brynja hana eða finna henni farveg til jákvæðs aflvaka. 

4.   Botninn: Mikilvægt er að gera sér grein fyrir því að við höfum mikið með það að gera sjálf á hvaða dýpi við náum botni til að spyrna okkur upp aftur. 

5.  Jákvæður aflvaki: Á leiðinni frá botninum öðlumst við fyrst jákvæðan aflvaka sem byggður er á raunhæfu stöðumati og  þá skynjum við aftur getu okkar og afl til að mæta nýjum aðstæðum með opnum huga til sóknar og úrræða. 

6.  Vöxtur: Fyrr en seinna náum við að tengja reynslu okkar við það sem fyrir var og vaxa sem einstaklingar, sem manneskjur í ýmsum skilningi. Við eignumst aukið hæfi og ný vopn til að takast á við frekari áskoranir í okkar magnaða lífi hér á jörð.

6

Heimild: Manager´s Handbook, Robert Heller bls 17.

Alþingi ætti að beita sér fyrir samúðarstund gagnvart breskum sparifjáreigendum

 Megi eldmóður Alþingis beinast að SAMÚÐARDEGI , samúðarstund með íslenskum og breskum sparifjáreigendum sem orðið hafa fórnarlömb lélegrar brúarsmíði á evrópskum fjármálamarkaði þar sem byggingarreglugerð reyndist það ógrunduð þegar á reyndi að brúargólfið brást með óbætanlegu tjóni fyrir borgara beggja landa.  

Það er ýmislegt sem mannskepna telur sig þurfa að viðhafa eða vill viðhafa í samskiptum sínum við bræður sína og syntur í heimsþorpinu. Sum samskipti geta verið frjálsleg hvað varðar stað og stund til að skoðast meinlaus eða í lagi. Önnur sérlega vandmeðfarin. Það eru engin ný sannindi að skilaboð manna í millum berast með ýmsum hætti og að orðin ein og sér vega sjaldnast þyngst. Það kann að koma einhverjum á óvart að í samskiptum, orðræðu eða ágreiningi vigta orðin sem sögð eru aðeins brot af áhrifabætti samskiptanna. Fas og framkoma vigtar þyngra svo ekki sé talað um tóninn í raddbeitingunni. Eftir hvassan ágreining manna í millum fæst lítið með því að skoða texta hins talaða orð ef meta á réttmæti andsvars eða viðbragða við þeim texta. Samskipti manna geta verið ansi snúin innan fjölskyldu og þjóðar hvað þá milli einstaklinga af  mismunandi þjóðerni og frá mismunandi menningarheimum. 

Tilfinningagreind er ekki gamalt orð í íslenskri tungu en því er ætlað m.a. að varpa ljósi á mikilvægi  greiningar og ákvarðanatöku sem skipt getur sköpun um niðurstöðu í samskiptum okkar við aðra. Orðið vísar ekki til linkindar fremur en hörku, sveigjanleika fremur en festu en undirstrikar mikilvægi þess að búa yfir hæfileika til að nýta sér fjölskynfæralegar upplýsingar til árangurs í samskiptum.

Dýrmætt væri á þessum tíma ef alþingismenn beittu sér fyrir samúðardegi, samúðarstund gagnvart breskum sparifjáreigendum sem orðið hafa fórnarlömb lélegrar brúarsmíði á evrópskum fjármálamarkaði þar sem byggingarreglugerð reyndist það ógrunduð þegar á reyndi að brúargólfið brást með óbætanlegu tjóni fyrir borgara beggja landa.  Gildir hér einu þótt ómakleg framganga Gordon Brown sé staðreynd. Henni verður mætt á öðrum stað og annari stundu.  ev.

Samantekt hugrenninga eftir lestur í bloggheimum

 Hver er ég ? Hvað þarf ég? Hvað vil ég? Hvað er nauðsynlegt? Hvað er ónauðsynlegt?  Þarf ég það sem ég vil ? Vil ég það sem ég þarf ? Ahh... þetta eru leiðinlegar og krefjandi  spurningar? Get ég ekki sloppið við að vandræðast með svör við þeim með því að vilja það sem ég hef til að móða úr, byggja á og styðjast við ? Jú, kanski,  en svo vil ég bara auka það sem ég hef núna eða bara fá aftur það sem ég hafði. Ég vill samt ekki lifa í fortíðinni. Ég horfi fram á veginn og er tilbúinn að berjast áfram ekkert mál. Ég vil bara fá að taka með mér í þá baráttu  það sem ég hafði úr að moða í gær. Á ég ekki rétt á því sem Íslendingur í mínu eigin landi að fá meira af því sem landið getur gefið ? Á ég ekki þetta land og náttúruauðlindir þess? Hvaða bull er þetta með að ég hafi réttindi mín á þessu landi að láni ? Hugsa ég ekki best um komandi kynslóðir með því að byggja mig upp ærlega og skilja sem mest eftir frá mér fyrir afkomendurna að njóta? Ég sé það svo vel sjálfur núna hvað ég átti að vilja og gera. Það eina sem ég þarf er að fá aftur peningana sem ég hafði. Þess vegna er lang best að ég fái allt mitt aftur og jafnvel ögn meira svo komandi kynslóðir sóundi ekki öllu eins og ég gerði. Þess vegna er lang best að ég fái að halda mínu striki áfram því ég skal sko sannarlega kenna mínu fólki muninn á nauðsynlegum hlutum í lífinu og ónauðsynlegum og listina að vera sterkur í eigin skinni.  Já, boða styrkinn sem felst í því að vera ónæmur fyrir sogkrafti ónauðsynlegar hluta. Sérðu það ekki núna, þetta eru alvöru rök. Þegar mér líður vel gef ég miklu meira af mér en ella. Sagði ekki einhver að lykillinn að því að geta gefið ríkullega af sjálfum sér passi fyrst í skrána eftir að maður hafi hugsi mikið um sjálfan sig? Eða var það vel um sjálfan sig ? Er einhver munu á því ? Skoðum þetta aðeins betur.  Hvað ætla ég að boða og kenna? Nægjusemi, hógværð, ráðdeild, kærleika, réttmætan baráttuvilja og heiðarlegan eldmóð. Hver var að tala um mikilvægi þess fyrir leiðtogann að  ,, lead by example" . Gott og vel, sækjum bara svolítið meira af megavöttum og sporðum til náttúrunnar þannig að ég fái mitt aftur og ég skal vinna í þessu öllu saman. Til vara legg ég til að bæði sé viðhaft og ég skal byrja á mér. Komandi kynslóðir gætu verið vel settar með það. Á morgun er flottur nýr dagur.  ev

Er tími uppstreymis-hagfræðinnar að nálgast ?

 Vesturlandabúar eru staddir á mjög sérstökum tímapunkti á þróunarferli samfélagslegrar uppbyggingar. Gæti verið að við séum að nálgast þær aðstæður á mörkuðum að tími uppstreymis-hagfræðinnar sé að nálgast. Að gamla skipuritinu verði snúið við í ýmsu tilliti. Getur verið að nú sé að renna upp sá tími að vinnuframlag launþega verði skilgreint með nýjum hætti - bæði endurgjald  og skattar. Að einstaklingum bjóðist að gera samfélagslega ábyrga samninga um skattfrjálst vinnuframlag m.a. sem atvinnurekendur þurfi að keppa um. Að einstaklangar sem uppfylla kröfum um slíkan samning geti tryggt fjölskyldum sínum áreiðanlegra framfærsluumhverfi en gamla módelið býður upp á. Að launamönnum bjóðist að tryggja fjölskyldum sínum meiri stöðugleika í kaupmætti að uppfylltum skilyrðum um slíkan samning.  Ákvæðin sem uppfylla þarf hvíla á einstaklingnum að stærstum hluta en einnig á viðsemjandanum sem gæti verið fyrirtæki, sveitafélag eða landstjórnin. Hugmynd uppstreymis-hagfræðinnar stefnir að því að skapa aukin stöðugleika á eftirspurnarhluta markaðsvogarinnar. Þannig skapar aukinn stöðugleiki í kaupmætti fjöldans aukinn  stöðugleika fyrir fyrirtæki og ávinningurinn streymir upp. Þessi grunnhugsun er í nokkurri andstöðu við hrip-hagfræðina það sem lágmarkslaunum er m.a. ætlað að tryggja að rekstrarumhverfi fyrirtækja geti skilað hagnaði sem koma mun öllum vel með tíð og tíma.  Allt um þetta .  Í litlu samfélagi eins og okkar gætum við vissulega riðið á vaðið með magnað fordæmi ef aðstæður bjóða upp á að ný þjóðarsátt innihaldi samfélagslega ábyrga stjórnarhætti með nýjum áherslum og skilvirkri ábirgð frá grunni samfélagsgerðarinnar.  ev

Kerfislæg áhætta er okkar áskorun - nú eigum við frábært tækifæri

 Inngangur:  Viðskipti með ráðstöfunarheimild fjármuna grundvallast á því að lánveitandi og lántakandi gera með sér samkomulag. Lánveitandi veitir lántakanda aukið svigrúm til að ráðstafa fjármunum og lántakandinn skuldbindur sig til að greiða lán sitt til baka með skilgreindum hætti. Lánveitandi veitir lán til að njóta vaxta af láni sínu og fer fram á vexti til að tryggja að framtíðarvirði afborgana af láninu skili ásættanlegri raunávöxtun. Þannig leitast lánveitandinn við að tryggja að framtíðarfjármagn í hendi verði meira en sem nemur nafnvirði upphaflega lánsins auk verðbólgu á lánstímanum. Vaxtaaukinn sem lánveitandinn fer fram á vegna verðbólgunnar er oft tryggður með tengingu lánsins við vísitölu sem reiknuð er út mánaðarlega. Lántakandinn leitar eftir láni á kjörum sem tryggir að framtíðarvirði afborgana hans verði sem lægst. Samningsákvæðin grundvallast á framboði og eftirspurn á markaði.

 Ávöxtunarkrafa lánveitanda miðast einnig við mat á því hversu góður lántakandinn er. Með öðrum orðum hversu líklegt megi telja að lántakandinn verði gjaldþrota og lánið tapist. Þannig eru einstaklingar, fyrirtæki, stofnanir og ríki flokkuð eftir lánshæfismati og mismunandi lánakjör í boði á markaði í hverjum flokki.

Lánshæfismat á íslenskum fjármálafyrirtækjum hjá matsfyrirtækjum eins og Moodys hefur verið mjög gott og lánakjör íslenskra banka því verið hlutfallslega hagfelld. Hér hefur ráðið miklu sterk stað ríkissjóðs sem hugsanlegs greiðanda til þrautavara sem og góð niðurstaða bankanna úr álagsprófunum Fjármálaeftirlitsins.   

Á alþjóðlegum fjármagnsmarkaði er það daglegt brauð að bankar lána hvor öðrum innbyrðis til skamms tíma til að mæta afborgunum lána ef þannig háttar til á gjaldaga hjá banka að slík lántaka sé hagfelldasti kosturinn á tilteknum tíma. Slík millibankalán eru hinn eðlilegasti hlutur á heilbrigðum markaði og ekki hvað síst hjá bönkum sem standast álagsprófanir sambærilegar við prófanir Fjármálaeftirlitsins hér á landi. Álagsprófi Fjármálaeftirlitsins er hins vegar í mörgum tilfellum ekki ætlað að skoða þá stöðu sem upp er kominn á alþjóðlegum mörkuðum þar sem skortur á trausti hefur m.a. gert það að verkum að fjármálastofnanir eru ófúsar til að veita hvor annarri þá skammtíma fyrirgreiðslu. Sú staða sem nú er uppi er það einstök að almennt er talið að hennar sé ekki að vænt nema í versta falli einu sinni til tvisvar á öld. Allt um það.  

Staða íslensku bankanna í dag er sú að þrátt fyrir gott heilbrigðisvottorð á innri starfsemi þeirra njóta þeir ekki almennrar fyrirgreiðslu frekar en önnur fjármálafyrirtæki á heimsmarkaði. Til að svo geti orðið að nýju þurfa lánveitendur að komast að þeirri niðurstöðu að lán til Íslands séu traust og að þau skili ásættanlegri raunávöxtun.

Eitt form lánveitinga frá erlendum banka til Íslands getur verið í formi þess að erlendi bankinn afhendir evrur og fær í hendur skuldabréf í krónum með góðum nafnvöxtum eða raunvöxtum miðað við verðbólgustig á Íslandi. Raunávöxtun erlenda lánveitandans er þó alfarið háð gengi íslensku krónunnar á þeim degi eða dögum sem lánið (skuldabréfið) er greitt af lántakandanum. Ef  erlendur banki lánar 1000 evrur í eitt ár  þegar verðið á evru (gengið) eru 100 kr fær erlendi bankinn skuldabréf í hendur í íslenskum krónum að nafnvirði 100.000 kr. Ef samið er um að vaxtagreiðslan á ári nemi 15% fær lánveitandinn í hendi eftir eitt ár 115.000kr. Ef gengið er óbreytt að ári liðnu (EUR=100 kr)  hefur lánveitandinn ávaxtað fjármuni sína um 15%, fær í hendur 1150 evrur. Nú kann svo að vera að erlendi lánveitandinn gat best notið 7.5% ávöxtunar í heimalandi sínu og því hér um tvöfalt betri ávöxtun að ræða á Íslandi fyrir hann.  Hins vegar, ef  verðið á evru í krónum tali hefði hækkað í 110 krónur á gjalddaga lánsins ( skuldabréfsins) fengi lánvitandinn í hendur 1045 evrur og  ávöxtun hans því rúmlega 4,5%  eða mun lakari en hann hefði getað fengið í heimalandi sínu. Hinir góðu nafnvextir á Íslandi 15%  hefðu þannig ekki náð að veita erlenda lánveitandanum ásættanlega vexti miðað við evru. Þessi lánveitandi lánar ekki aftur til Íslands nema að vextir hans taki í auknum mæli tillit til gengisáhættu af því að eiga krónur. Ein leiðin væri að semja um raunávöxtun í gjaldmiðli lánveitandans, raunávöxtun í evrum. Þá bæri lántakandinn alla gengisáhættuna en ekki lánveitandinn.  Gengisáhættu er hægt að tryggja sig fyrir með framvikum samningum um kaup og sölu á tiltekinni mynt á skilgreindum greiðsludögum fram í tímann. Slíkir samningar kosta vissulega sitt en útkoma viðskiptanna er þó vituð miðað við að bankinn verði ekki gjaldþrota og að greiðandi til þrautavara , Seðlabankinn, verði ekki gjaldþrota. 

Hér erum við komin að stórum þætti í dag - huglægu mati á kerfislægri áhættu á Íslandi. Vissulega er hin kerfislæga áhætta byggð á hlutlægum niðurstöðum að stórum hluta en hinn huglægi þáttur hefur aldrei vegið þyngra en hann gerir um þessar mundir á heimsmarkaðnum. Hér eigum við Íslendingar verk að vinna sem við ráðum hæglega við. Við eigum frábært tækifæri til að sýna heimsbyggðinni kosti hins fámenna íslenska samfélags og þá stærð sem hægt er að búa til með óbilandi samtakamætti þegar mikið liggur við.  Í stormi stríðandi afla leynist logn líðandi stundar og gullið tækifæri. Beinum spjótum okkar rétt.   ev.  

 

    

 

Trúverðugleiki ! Er það allt sem þarf.

Það er eitthvað við orðið trúverðugleiki sem virðist ná að fanga það fas og þá framkomu sem veitir mönnum aðgengi að jábræðrum óháð gömlum og góðum gildum sem vistuð eru í orðunum heiðarleiki og áreiðanleiki. Í fræðibók um þróun á atferli dýra er að finna lýsingu á því hvernig skordýrategund ein í Afríku hefur lært að viðhafa trúverðugleika til árangurs. Þannig hagar til að karldýrið þarf að mæta með bráð á markaðstorg æxlunar til að eiga séns. Nyrst í Afríku viðhafa karldýrin þennan gjörning af samviskusemi og mæta með safaríka bráð . Töluvert sunnar í Afríku hafa karldýrin komist að því að þeir ná takmarki sínu fullkomlega með því að sýna bráðina þótt þeir hafi sjálfir notið megnsins af næringu hennar. Enn sunnar hafa karldýr af sömu tegund lært að þeir geta í raun komist upp með allt á markaðstorginu með því að sýna haus og hala á næringarrúinni bráð sinni ef hún er að öðru leiti hulin silkivafningi. Já , meira til. Allra syðst í Afríku er sama tegundin að verki og þar hefur trúverðugleikinn náð hámarki sínu. Karldýrin mæta á markaðstorgið með innan tóma silkikúlu og uppskera ríkulega á forsendu umbúðanna. Sennilegast hafa karldýrin fattað þetta allt saman fyrir þúsundum ára ef ekki tugum þúsunda. Magnað að hættulegasta og grimmasta lífveran á jörðinni skuli ná að lifa og hrærast í þeirri trú á 21. öldinni að hún sé lengra kominn í trúverðugleikasmíðinni  en skordýr Afríku. Einkennist hegðun á íslenskum peninga- og verðbréfamarkaðir af nyrsta atferlisstigi skordýramarkaðarins eða ögn sunnar ?  Hvar sem við Íslendingar erum staddir  í dag í þessu tilliti er ljóst að tilhneigingin dýra er ekki að færast norður í háttvísi ef unnt er að beita suðlægari aðferðum með sama árangri. Trúverðugleikasmiðirnir í okkar samfélagi hafa mikið að gera og þótt þeim gangi allt gott til þá tekur það ögn lengri tíma en sem nemur andrými frá fimmtudegi til mánudags að grennslast fyrir um áreiðanleika og heiðarleika varnings sem staðsettur er hingað og þangað um heimsbyggðina. Ef sá sem meta á varninginn í umboði og reikning þriðja aðila gerir svo af áreiðanleika og heiðarleika er fyrrnefnt andrými sínu óréttlátara gagnvart honum.  Ég sem þriðji aðili geri ég þá kröfu til minna matsmanna að þeir áreiðanleikavotti varninginn samkvæmt háttvísi nyrstu skordýrasamfélaga Afríku. Jafnframt geri ég þá kröfu til matsmanna minna að sanngirni sé í hávegum höfð gagnvart öllum á markaðstorginu og að einnota efnislegur ávinningur megi aldrei ráða för sé hann grundaður á óheiðarleika eða nauðung þótt áreiðanleiki hagfelldrar útkomu sé í til staðar.