Íþróttamaður ársins – Ólympíuleikarnir hefjast eftir 201 dag

Íþróttamaður ársins var kjörinn í 56. sinn þann 5. janúar síðastliðinn. Hátíðin var glæsileg að vanda og eiga Samtök íþróttafréttamanna miklar þakkir skildar fyrir sitt árlega framtak. Spennan var mikil að vanda þegar niðurstöður í kjörinu voru kynntar og óvissan oft minni um hverjir yrðu í efstu þremur sætunum, enda voru átta íþróttamenn af þeim tíu sem til greina komu tilnefndir í fyrsta sinn.

Heiðar Helguson var kjörinn íþróttamaður ársins – gegnheill baráttumaður og dugnaðarforkur með fágæta skallahæfileika sem skapar ævinlega mikla ógn í fremstu víglínu með félagslið sínu og landsliðinu um margra ára skeið. Ásdís Hjálmsdóttir spjótkastari hafnaði í öðru sæti og Jakob Örn Sigurðarson, körfuknattleiksmaður í þriðja sæti. Og ekki var það til að skemma fyrir að í fyrsta leik eftir útnefninguna varð Heiðar hetja síns félagsliðs með að skor og tryggja félagi sínu dýrmætt stig í breska boltanum.

Heiðar er 37. einstsaklingurinn sem hlotið hefur nafnbótina og 7. knattspyrnumaðurinn, en Ásgeir Sigurvinsson og Eiður Smári Guðjohnsen voru á sínum tíma báðir kjörnir tvisvar sinnum. Rétt er þó að minna á að Samtök íþróttafréttamanna hófu tilnefningu á Íþróttamanni ársins í fyrsta sinn árið 1956 og því fjöldi glæsilegra íþróttamanna sem tengjast ekki sögu kjörsins. Í knattspyrnusögunni á fimmta ártug liðinnar aldar verður á fáa hallað þótt nafn Alberts Guðmundssonar sé sérstaklega nefnt í þessu samhengi og viðbúið að hann hefði fengið nafnbótina nokkrum sinnum ef sambærilegt kjör hefði átt sér stað á hans tíma.

Samkoman var glæsileg og hátíðleg og ræða forsetans, herra Ólafs Ragnars Grímssonar, í afreksflokki að vanda. Hann áréttaði mikilvægi félagasamtaka við uppbyggingu á öflugum samfélögum og vitnaði í fyrirlestur Roberts D. Putnam, prófessors við Harvard háskóla, sem hélt erindi í HÍ á árinu 2011 þar sem fram kom að endurreisn samfélaga ætti mikið undir því að félagasamtök af ýmsum toga væru virk og sterk. Forsetinn gekk svo langt að kasta fram þeirri tilgátu í ræðu sinni  að í þeim efnum væri íþróttahreyfingin á Íslandi í fremstu röð félagasamtaka í landinu – falleg orð á 100 ára afmælisári ÍSÍ frá verndara íþróttahreyfingarinnar síðastliðin 16 ár.

Í tilefni Olympíuleikanna sem haldnir verða í London í sumar flutti breski sendiherrann á Íslandi, Ian Witting, skemmtilegt erindi á samkomunni, óskaði íslenskum íþróttamönnum velgengni á leikunum  og bauð Íslendinga hjartanlega velkomna til Bretlands til að upplifa heimsviðburðinn sem hefst eftir 204 daga (frá fundardegi að telja). Þá hann nefndi dagafjöldan sem er til stefnu og tilkynnti að Bretar væru farnir að telja niður var ekki laust við að greina mætti á svipbrigðum nærstaddra hvort þeim væri ætlað að keppa við bestu íþróttamenn heims á leikunum eða ekki.

Tíminn til stefnu er stuttur en þó nógu langur til þess að nokkrir einstaklingsíþróttamenn gætu bætt getu sína verulega og aukið líkindi þess að Íslendingar eignist íþróttamenn í úrslitakeppni leikanna þar sem allt getur gerst. Fulltrúi slíkra framfara á 200 dögum sat í salnum þetta kvöld, Vilhjálmur Einarsson, en á útmánuðum 1956 þótti hann ekki líklegur til stórræða á Ólýmpíuleikunum í Melbourn í september sama ár. Hann átti best um 15,40m um vorði og sökum framfara um sumarið (15,75m) var það úr að hann fékk að fara á leikana.  Þar bætti hann sig verulega öðru sinni á árinu og hlaut silfurverðlaun í þrístökki með stökki upp á 16,23m.  Framfarirnar hefur hann meðal annars þakkað æfingadvöl í Bromma í Svíþjóð þar sem honum gafst færi á að æfa með bestu stökkvurum Svía um tíma. Síðan þá er liðin rúm hálf öld og staðan sú að fremstu íþróttamenn þjóðarinnar í dag fá ófullnægjandi stuðning við verkefni sín síðustu mánuðina fyrir leikana. Við sem þjóð eigum að gera betur og getum gert það – 201 dagur er til stefnu í dag.
   
Í ræðu forseta ÍSÍ, Ólafs Rafnssonar, kom fram að íþróttahreyfingin mun gera sitt allra besta til að skapa íslenskum íþróttamönnum aðstöðu til að stunda íþrótt sína með árangursríkum hætti en að mikið skorti á að unnt sé að styðja við afreksverkefnin eins og þurfi að gera. Þá kom jafnframt fram í ræðu formanns Samtaka íþróttafréttamanna, eitt árið enn,  að furðu sætir hversu lítill stuðningur hins opinbera hefur verið í gegnum tíðína við markviss verkefni á sviði afreksíþrótta og skoraði formaðurinn, Sigurður Elvar Þórólfsson, á stjórnvöld að gera betur í þeim efnum á þessu ári.
 
Í kjöri Samtak íþróttafréttaritara mætti ætla að samtökin telji að einstaklingsíþróttamenn í frjálsíþróttum, júdó, og sundi séu í dag í hlutfallslega sterkri stöðu til að veita kollegum sínum í heiminum samkeppni á Ólympíuleikunum og leifi ég mér hér að bæta við badminton og skotíþróttum, hið minsta. Á lista yfir alla þá íþróttamenn sem fengu stig í kjörinu, alls 31,  mætti ætla að eftirtaldir einstaklingsíþróttamenn séu að mati samtakanna í hlutfallslega sterkri stöðu sem verðandi þátttakendur á Ólympíuleikunum sem hefjast eftir 201 dag. 

• Ásdís Hjálmsdóttir frjálsíþróttir 
• Kári Steinn Karlsson frjálsíþróttir
• Þormóður Árni Jónsson júdó 
• Eygló Ósk Gústafsdóttir sund 
• Jakob Jóhann Sveinsson sund 
• Jón Margeir Sverrisson íþróttir fatlaðra 
• Erla Dögg Haraldsdóttir sund 

Í stað þess að persónugera eða sérsambandsgera allan stuðning við verkefni afreksíþróttamannanna tel ég ávinning felast í því að nálgast verkefni þeirra heildstætt og veita verkefnum brautargengi,  þá stuttu leið sem eftir er, eftir faglega og ábyrga greiningu á því hvað ráðlegt þykir að viðhafa í hverju verkefni fyrir sig.