Hverjir reyndu að drepa metanvæðinguna? Spurningin var aldrei ,, who killed the electric car ?‘‘

Á síðustu öld var öflum á markaði vel ljóst að metanvæðingin  var sá valkostur til vélknúinna samgangna sem helst gat ruglað valdahlutfall og fjármagnsstreymi í samgöngum.  Metan eldsneyti var hægt að framleiða út um allt. Þjóðir og íbúar á tilteknum landsvæðum gátu orðið sjálfbærir um öflun ökutækjaeldsneytis með tilheyrandi röskun á fjármagnsflæði.  Já, hábölvað fyrir tiltölulega fáar kennitölur í heimsþorpinu.

Hvað gerum við ef við fáum það hlutverk að bregða fæti fyrir framgöngu metanvæðingar í þorpinu. Jú, látum í veðri vaka að annar valkostur sé væntanlegur sem auki lífsgæði allra gríðarlega. Valkosturinn þarf reyndar að vera þess eðlis að almenningur upplifi hann sem spennandi og raunsæjan  - að markaðslega sé eitthvað ,,sexý‘‘ við hann.  Ahh, rafbíllinn þjónaði þessum tilgangi vel á síðustu öld, enda vitað að tæknilega ógnaði hann ekki fjármagnsflæði á markaði sem neinu næmi og ekkert útlit fyrir að hann geri það langt inn í 21.öldina.

Með því að kynn hann þó til sögunnar  í lok 20. aldarinnar og láta í veðri vaka að þróun á honum hafi verið drepin var hægt að skapa verulegt markaðs-tvist og halda almenningi frá því að hugsa til metanvæðingarinnar sem þann hagfellda og umhverfisvæna valkost sem hann er.  Og viti menn, það tókst þokkalega á síðustu öld en þó ekki nægilega til að halda framleiðendum  frá því að þróa vélar fyrir metan eldsneyti.

 Svo skall á samdráttur  í almennum kaupmætti í heimsþorpinu og þjóðir heims fóru í stórauknum mæli að horfa heim í viðskiptalegu tilliti. Hugmyndir um mikilvægi sjálfbærni á ýmsum sviðum öðluðust aukna vigt og umhverfisvitund í heimsþorpinu jókst sem aldrei fyrr. Úbbs, þá blasti við með pínlegum hætti hagfellt erindi metanvæðingarinnar og jafnframt að bílaframleiðendur höfðu búið sig undir það sem þeim þótti sjálfgefið að gerðist fyrr eða síðar - að metanvæðingin myndi springa út.

Rökin voru það sterk fyrir metanvæðingunni; mun áreiðanlegra eldsneyti, mun hærri octantala, umhverfisvænstu vélknúnu samgöngur sem völ er á, hægt að framleiða metan vítt og breytt um heimsbyggðina (nútíma-metan) og eldsneytið jafnframt að finna í jarðskorpunni ef því er að skipta (fyrritíma-metan, jarðgas, e.natural gas).  Sjálfbærni, orkuöryggi, gjaldeyrissparnaður, atvinnusköpun í heimabyggð, endurnýjanleg eldsneytisframleiðsla, nýtanleiki á flest ökutæki í umferð og margt annað jákvætt rann upp fyrir ráðamönnum og almenningi í stórauknum mæli.

Hvað gerum við í þessari stöðu sem útverðir viðspyrnu gegn metanvæðingunni. Jú, nú færum við rafvæðinguna í enn skrautlegri búning og segjum að hún sé handan við hornið með gríðarlegum ávinningi fyrir almenning og umhverfið.  Verst að NAS-skýrslan hafi komið út í október 2009 þar sem rafbíllinn fær neikvæða umhverfislega útkomu heildrænt séð í samanburði við metanbílinn (lífferilsgreining umhverfisáhrifa). Já, en við segjum að skýrslan sé ekki rétt þótt hún horfi á þróun mála fram til ársins 2030. Gott og vel, við segjum bara að allt sé að breytast á næsta ári eða mjög fljótlega. Og einnig að verðið á litlu rafbílunum muni snarlækka með fjöldaframleiðslu á næstu misserum. Og að tæknileg vandamál við drægi, endingu, endurhleðslu, öryggi og umhverfisáhrif rafhlaðna heyri senn sögunni til. Já og að stutt sé í að rafhlöður verði staðlaðar þannig að saman rafhlaðan gangi í alla rafbíla og að tryggt sé að ábyrgðir haldist samt í gildi hjá bílaframleiðendum óháð rafhlöðuframleiðanda. 

Þannig náum við að þagga niður í þeim sem bent hafa á að rafbílavæðing næstu ára kallar á jafn mörg orkukerfi í umferð og nemur tegundum rafbíla ( orkukerfi = rafhlaða + rafmagn).  Já, og svo þurfum við bara að gera lítið úr gjaldeyrisnotkuninni vegna rafbíla og passa okkur á að gera aldrei samanburð við metanvæðinguna og helst að ræða aldrei um hana sem valkost í samgöngum fólksbíla. Ef við lendum í þeirri pínlegu stöðu að ræða um metanbíla þá tölum við um metanvæðinguna sem fallegt gæluverkefni sem sjálfsagt sé að hafa svolítið af fyrir stærri ökutæki og sjóför þar til eitthvað annað komi. 

 Já, svo finnum við það sem hentar  hverju sinn og reynum að skapa mikla óvissu hjá áhrifavöldum um orkukerfisskipti í samgöngum þannig að þeir finni sig knúna til að umgangast málaflokkinn með ,,meintu hlutleysi‘‘ og aki sjálfir ekkert frekar á bíl sem gengur fyrir metan eldsneyti þótt þeir framleiði og eigi eldsneytið sjálfir. Já, þetta á að geta gengið upp hér eftir sem hingað til - er það ekki?  - það trúa því allir hvort sem er að plottið á sínum tíma hafi snúist um að drepa rafmagnsbílinn. Verst að almenningur er ögn ófús að skuldsetja sig fyrir óþarfa milljónum í dag og erfiðara er orðið að fela raunkostnaðinn af rafbílnum þegar allir lesa orðið samninga og grúska í tölum. Það reddast samt.

Og annað sem gerir viðspyrnuna gegn metanvæðingunni ögn erfiða. Fyrirtæki hafa sprottið upp sem bjóða fólki að uppfæra bílana síns svo þeir geti einnig gengið fyrir metani. Sem dæmi stefnir í á Íslandi að bílaflotinn sem nýtt getur metan eldsneyti í akstri telji 400 ökutæki á þessu ári og fjölgi hraðar á næstu misserum. Að bílaflotinn tvöfaldis á þessu ári og því stutt í að dreifikerfið fyrir metan batni. Hvað gerum við þá til að sporna gegn metanvæðingunni? Já, já, ég veit hvað við getum gert en vil síður setja þá að prent  - við hittumst.

Athugasemdir

[Valdimar Samúelsson, 30.8.2010 kl. 18:27]

Ég vissi ekki að þessi hugmynd hafi verið drepin niður pólatíst en ég skildi aldrei afhverju menn horfðu fram hjá kúaskítshaugunum ofl sem gaf orku á meðan bændur í Ameríku seldu afgands rafmagn á veitukerfið og heimili í Indlandi elduðu mat sinn með methani. Eru Íslendingar svona illa upplýstir að þeim hafi ekki dottið í hug að nýta þessa orku.

[Gunnar Heiðarsson, 31.8.2010 kl. 08:22]

Þvi miður er efnahagurinn hjá mörgum þannig í dag að erfitt er að fjámagna breytingu á bíl úr bensíni í metan. Ég hef látið reiknvélina sem hægt er að nálgast í gegn um metan.is reikna þetta út og útkoman var að miðað við minn akstur mun það taka mig þrjú ár að borga niður kostnaðinn. Sama niðurstaða og ég hafði komist að sjálfur.

Þrjú ár er í sjálfu sér ekki langur tími ef fjármagnið er til staðar. Reyndar væri sá tími mun styttri ef ég væri ekki búinn að skera allann minn akstur niður eins og hægt er, nánast ekkert eftir nema akstur til vinnu og sækja nauðsynjar. Mig grunar að svipað ástand sé hjá flestum.

Til að metanvæðingin geti átt sér stað að alvöru þarf að koma til móts við fólk á þessu sviði. Það er ljóst að þjóðarbúið mun spara mikla peninga við metanvæðinguna, peniga sem lítið er til af í dag, peninga sem eru í erlendm gjaldeyri. Því er spurning hvort ekki sé réttlætanlegt að það leggi eithvað til þessa, t.d. einhverskonar niðurgreiðslu á breytingu bílana. Slíkt mun skila sér margfallt til ríkissjóðs í formi gjaldeyrissparnaðar, ekki bara á þrem árum heldur strax og um alla framtíð. Treysti ríkið sér ekki, eða þorir ekki, að niðurgreiða breytingaranar, getur það alla vega veitt hagstætt lán til nokkurra ára, jafnvel vaxtalaust.

Því miður horfi ég fram á að verða að aka bínum bensínbíl áfram, jafnvel þó vilji til að skipta yfir í metan sé mikill. Rafmagnsbí hef ég sennilega aldrei efni á að kaupa.

Tak fyrir góða pistla Einar.